تکمیل و تصحیح مقادیر صفات چهارده معصوم علیهم‌السلام منطبق با استانداردهای وب معنایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه قم، قم، ایران.

2 استادیار، علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه قم، قم.

چکیده

هدف این پژوهش تکمیل و تصحیح مقادیر صفات چهارده معصوم‰ به مثابه موجودیت شخص در فرانمای تولید داده‌های ساختارمند متناسب با بافت اطلاعاتی ایرانی - اسلامی به منظور گسترش و حضور تشیع و امامان معصوم‰ در وب‌معنایی است. فرانمای تولید داده‌های ساختارمند یکی از راه‌حل‌های تحقق وب‌معنایی است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ شیوه اجرا، «کتابخانه‌ای» با رویکرد «تحلیلی» است. جامعه پژوهش شامل صفات چهارده معصوم‰ به منزله موجودیت شخص در فرانمای تولید داده‌های ساختارمند است. روش گردآوری داده‌ها، «اسنادی» و «مصاحبه» بوده است. نتایج نشان داد 31 صفت «شخص» در فرانمای تولید داده‌های ساختارمند با ویژگی‌های شناخته‌شده از چهارده معصوم‰ قابلیت انطباق داشت که ارزش صحیح آنها مشخص و ثبت گردید. این فرانما برای مراکز اطلاعاتی و منتشرکنندگان پیشینه‌های فراداده‌ای مرتبط با چهارده معصوم‰ در بافت اطلاعاتی ایرانی - اسلامی در شبکه جهانی قابل استفاده است. استفاده از این صفات و مقادیر آن موجب بهبود دسترس‌پذیری و نمایه‌پذیری محتوای پایگاه‌های اطلاع‌رسانی اعلام، پوشه‌های مستند نام‌های ملی و بین‌المللی، حوزه‌های کتاب‌شناختی و محتواهای دینی و به تبع آن شناخت بهتر دین اسلام و به‌ویژه مذهب تشیع و افزایش دانش در مباحث توحیدی و اعتقادی و مبانی اسلام خواهد شد. نشانه‌گذاری ارزش‌های شناسایی‌شده با صفات فرانما در بسترهای نحوی ایجاد داده‌های ساختارمند بیشتری در محیط شبکه جهانی را موجب شده، تحقق وب‌معنایی و بازیابی دانش مرتبط را به دنبال خواهد داشت.

تازه های تحقیق

پژوهش حاضر با هدف تکمیل و تصحیح ارزش صفات نوع شخص در بافت اطلاعاتی ایرانی - اسلامی و متناسب با چهارده معصوم‰ صورت گرفت. نتایج نشان داد که از 60 صفت درباره موجود موجودیت شخص در فرانمای تولید داده‌های ساختارمند، 31 صفت با ویژگی‌های چهارده معصوم‰ قابل کاربرد بود (جدول 1). این صفات برای توصیف و سازماندهی پیشینه‌های فراداده‌ای مبتنی بر چهارده معصوم‰ به کار می‌رود. همچنین ارزش تمام صفات مطابق با ویژگی‌های چهارده معصوم‰ از متون مکتوب و غیرمکتوب مرتبط استخراج و به همراه نوع مورد انتظار آن ارائه شد (جداول 2 تا 8).

در مقایسه با پژوهش‌های پیشین، تا کنون پژوهشی که به تکمیل و گردآوری ارزش صفات چهارده معصوم‰ متناسب با بافت اطلاعاتی ایرانی - اسلامی در فرانمای تولید داده‌های ساختارمند بپردازد، شناسایی نگردید. ازاین‌رو، پژوهش حاضر با سایر پژوهش‌های مرتبط با حوزه فرانمای تولید داده‌های ساختارمند متفاوت است. پژوهش‌های مشابهی که اقدام به توسعه فرانما یا صفات (بومی‌سازی) کرده، پژوهش‌های الدائج
(Aldaej, 2015) و الدائج و کراوس (Aldaej and Krause, 2015) بودند که فرانمای منابع بافت یادگیری مجازی را پیشنهاد دادند. همچنین پژوهش‌ آقاده (1397) به طراحی افزونه‌ای برای پیشینه‌های مستند در فرانمای تولید داده‌های ساختارمند و فردحسینی و دیگران (1399) نیز به توسعه صفات نوع «کتاب» با استفاده از عناصر فراداده‌ای استانداردهای بافت میراث فرهنگی (الگوی مرجع کتابخانه‌ای) اقدام نمودند و محمدی استانی و دیگران (2022) به بومی‌سازی صفات نوع نسخه‌های خطی متناسب با بافت اطلاعاتی ایرانی - اسلامی پرداختند.

دستاورد پژوهش حاضر شناسایی صفات مرتبط با چهارده معصوم‰ به عنوان موجودیت شخص متناسب با بافت اطلاعاتی ایرانی - اسلامی و همچنین شناسایی و ارائه ارزش این صفات است. این فرانما قابل کاربرد برای مراکزی است که پیشینه‌های فراداده‌ای مربوط به چهارده معصوم‰ در بافت اطلاعاتی ایرانی - اسلامی را بر روی شبکه جهانی منتشر کرده‌ یا تمایل به آن دارند. طراحان تارنما‌هایی که بیشتر با موجودیت شخص سروکار دارند (مانند پایگاه‌های اعلام، فایل‌های مستند نام‌های ملی و بین‌المللی و حوزه‌های کتابشناختی) می‌توانند به منظور بهبود دسترس‌پذیری و نمایه‌پذیری محتوای خود، از این فرانما استفاده کنند. همچنین می‌توان از صفات چهارده معصوم‰ به منظور افزایش نقاط دسترسی و بهبود دسترس‌پذیری به محتواهای دینی و به تبع آن، افزایش شناخت بهتر دین اسلام و به‌ویژه مذهب تشیع استفاده کرد. این موارد میان صفات شخص در چهارده‌ معصوم‰ با مباحث توحیدی و اعتقادی و مبانی اسلام ارتباط ایجاد می‌کند و همچنین آشنایی با سبک زندگی ایشان ایجاد و افزایش دانش را در پی دارد و با توجه به استفاده از زبان انگلیسی در این کار می‌تواند مرجع افراد بسیاری در سراسر جهان قرارگیرد.

کاربرد چنین فرانمایی موجب ایجاد داده‌های ساختارمند بیشتر در محیط شبکه جهانی، تحقق وب معنایی، و بازیابی دانش مرتبط خواهد شد. نمونه (1)، بخشی از یک پیشینه مرتبط با صفات موجود شخص مربوط به حضرت علی (علیه‌السلام) را نشان می‌دهد که با صفات فرانمای تولید داده‌های ساختارمند در قالب داده‌های خرد نشانه‌گذاری شده است.

 

Ali ibn Abi Talib

September 28, 600

 

Ka'ba, Mecca

 

Al-Hasan

Al-Husayn

Abbas

Zaynab

Umm Kulthum

January 28, 661

 

Mosque of Kufa

Imam, Amir al-Mu'minin

peace be upon him

Religious leader

 

 Fatima bt. Asad

Abu Talib b. 'Abd al-Muttalib

 

Ja'far

Aqil

Talib

 

Fatima

Umm al-Banin

Asma

male

 

از دیگر نتایج بومی‌سازی و به‌کارگیری این فرانماها امکان بازنمون پیشینه‌های فراداده‌ای صفات شخص چهارده معصوم‰ در نمودار دانش[1] «گوگل» و نمایش ساختارمند آنها در سایر موتورهای کاوش شبکه جهانی است. فراهم‌کنندگان اطلاعات پیوسته و طراحان رسانه‌های شبکه جهانی به منظور نمایه‌پذیری و پیدانمایی محتواهای خود، به ویژه محتواهای بافت میراث فرهنگی مشتاق به استفاده از این فرانماها خواهند شد. بسیاری از دارندگان محتوا با صرف هزینه‌های زیاد و مشاوره با شرکت‌های فعال در این زمینه، خواهان قرار گرفتن در رتبه‌های بالای نتایج موتورهای کاوشگر شبکه جهانی هستند، در حالی که با رعایت و به‌کارگیری این فرانما و نشانه‌گذاری محتوا و اشیای محتوایی خود می‌توانند در نتایج موتورهای کاوشگر، با رتبه مناسب پدیدار شده و همچنین در نمودار دانش «گوگل» به صورت ساختارمند، پیدانمایی معنایی داشته باشند.

از کاربردهای غیرمستقیم پژوهش حاضر، افزایش رضایت کاربران نهایی به علت افزایش ربط در نتایج جست‌وجو و نمایش معنادار پیشینه‌های فراداده‌ای‌ چهارده معصوم‰ است که هدف نهایی هر موتور کاوشگر است و با استفاده از این فرانما محقق می‌گردد. از صفات چهارده معصوم‰ در بافت اطلاعاتی ایرانی- اسلامی می‌توان برای ایجاد نمایه (پروفایل) کاربردی فراداده‌ای[2] برای توصیف و سازماندهی پیشینه‌های مرتبط، به‌ویژه در محیط الکترونیکی استفاده کرد. با توجه به ضعف پایگاه‌های «ویکی‌پدیا»، «ویکی‌شیعه» و «ویکی‌فقه» در تبیین صفات معصومان‰، پیشنهاد می‌شود به ویژه پایگاه‌های اسلامی «ویکی‌شیعه» و «ویکی‌فقه» با استفاده از متخصصان، صفات مرتبط با ائمه معصوم‰ را تکمیل و از نشانه‌گذاری برای بهبود نمایه‌سازی و پیدانمایی معنایی استفاده کنند و پایگاه‌های گوناگون اسلامی می‌توانند از این ساختار به مثابه الگوی استاندارد استفاده نمایند.

 

[1]. Knowledge Graph (KG).

[2]. metadata application profile.

کلیدواژه‌ها

مراجع

1. آقاده، سمیرا (1397)، طراحی طرح‌واره داده‌های مستند مبتنی بر روش داده‌های خرد و بررسی واکنش موتورهای کاوش وب به پیشینه‌های مبتنی بر آن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبائی، رشته «علم اطلاعات و دانش‌شناسی».
2. سبحانی تبریزی، جعفر و پیشوایی، مهدی (1377)، سیره پیشوایان، در:
 https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34050
3. عمادزاده، حسین (1364)، مجموعه زندگانی چهارده معصوم‰، تهران، طلوع.
4. فاطمی، ولی و  مظاهری، حسین (1378)، زندگانی چهارده معصوم‰، در:
https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18709
5. فردحسینی، مهسا (1398)، بررسی تأثیر استانداردها و الگوهای مفهومی بافت کتابخانه‌ای بر بهبود کاربردپذیری خرده‌های غنی، پایان‌نامه دکتری «علم اطلاعات و دانش‌شناسی» دانشگاه آزاد اسلامی - واحد علوم و تحقیقات تهران.
6. فردحسینی، مهسا و طاهری، سیدمهدی و حریری، نجلا و باب‌الحوائجی، فهیمه و نوشین فرد، فهیمه (1399)، «بازنمایی صفات و روابط میان موجودیت‌های آثار خلاقانه فرانمای تولید داده‌های ساختارمند مبتنی بر الگوی مرجع کتابخانه‌ای (ال.‌آر.‌ام)»، پردازش و مدیریت اطلاعات، دوره 36، ش2، ص533-562.
7. محمدی استانی، مرتضی (1398)، طراحی فرانمای ریزداده‌ای نسخه‌های خطی بافت اطلاعاتی ایرانی - اسلامی و تعیین واکنش موتورهای کاوش وب به پیشینه‌های مبتنی بر آن، رساله دکتری «علم اطلاعات و دانش‌شناسی»، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان.
8. محمدی استانی، مرتضی و چشمه سهرابی، مظفر و شعبانی، احمد و عاصمی، عاصفه و طاهری، سیدمهدی (1398)، «تبیین فرانمای تولید داده‌های ساختارمند (اسکیما دات اُرگ) و تحلیل رویکرد آن به پردازش و سازماندهی اشیای محتوایی وب»، پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات)، دوره 34، شماره4، ص1767-1798.
9. Aldaej, A.A. (2015), An Enhanced semantic VLE based on Schema.org and social media, Submitted for the degree of Doctor of Philosophy, University of Surrey
10. Aldaej, A.A. & Krause, P. (2015), An Enhanced approach to semanitic markup of VLEs content based on Schema.org, in: 4th International Workshop on Learning and Education with the Web of Data co-located with 13th International Semantic Web Conference (ISWC 2014) Riva del Garda, Italy, October 20, 2014. Retrieved August 26, 2019 from: 
http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.666.2801&rep=rep1&type=pdf.
11. Balci, B.T. & Simsek, U. & Karle, E. & Fensel, D. (2018), Analysis of Schema.org Usage in the Tourism Domain, In: e-Review of Tourism Research (eRTR), Research Notes in ENTER 2018 Conference, Vol. 9.
12. DiFranzo, D. & Ericson, J.S. & Gloria, M.J.K.T. & Luciano, J.S. & McGuinness, D.L. & Hendler, J. (2014), The Web Observatory Extension: Facilitating Web Science Collaboration through Semantic Markup, in: Proceedings of the 23rd International Conference on World Wide Web, Seol (P. 475-480). Retrieved September 9, 2019 from: 
http://www.conference.org/proceedings/www2014/companion/p475.pdf.
13. Friedrich, C. (2015), What search engines can't Do: Holistic entity search on web data, Submitted for the degree of Doctor of Philosophy, Technische Universitat Branunschweig.
14. Guha, R.V. & Brickley, D. & Macbeth, S. (2015), Schema.org: “Evolution of structured data on the web: big data makes common schemas even more necessary”, Acmqueue, 13 (9), Retrieved January 1, 2017, http://queue.acm.org/detail.cfm?id=2857276.
15. Mixter, J. & Obrien, P. & Arlitsch, K. (2014), Describing Theses and Dissertations using Schema.org, Proceedings of the International Conference on Dublin Core and Metadata Applications, October 8-11, Austin, TX.
16. Mohammadi Ostani, M. & CheshmehSohrabi, M. & Shabani, A. & Asemi, A. & Taheri, S.M. (2022), “Localization of Schema.org for Manuscripts Description in the Iranian-Islamic Information Contexts”, Knowledge Organizaion.
17. Simsek, U. & Karle, E. & Fensel, D. (2018), “Machine Readable Web APIs with Schema.org Action Annotations”, Procedia Computer Science, No.137, pp.255-261. Retrieved August 14, 2019 from: https://arxiv.org/abs/1805.05479.
18. Simsek, U. & Karle, E. & Holzknecht, O. & Dieter, F. (2017), Domain specific semantic validation of Schema.org annotations, in: International Andrei Ershov Memorial Conference on Perspectives of System Informatics (the PSI Conference Series, 11th edition), Springer, Retrieved August 1, 2019 from: http://arxiv.org/abs/1706.06384. 
19. Tort, A. & Olivé, A. (2015), an approach to website schema.org design, Data & knowledge engineering, No.99, PP.3-16.
20. Wallis, R. & Isaac, A. & Charles, V. & Manguinhas, H. (2017), “Recommendations for the application of Schema.org to aggregated Cultural Heritage metadata to increase relevance and visibility to search engines: the case of Europeana”, Code4Lib Journal, 36. Retrieved September 2, 2019 from: http://journal.code4lib.org/articles/12330#appendix1.
فصلنامه علمی شیعه شناسی
دوره 20، شماره 78
تیر 1401
صفحه 37-66

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار