نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شیراز
چکیده
تازه های تحقیق
در سال 1142ق، پس از پیروزی قطعی نادر بر اشرف افغان و استواری پایههای قدرت او، مرقد مطهّر حضرت احمد بن موسی (شاهچراغ) نخستین بارگاه مقدّسی بود که به فرمان نادر مرمّت و مزیّن شد. به دستور نادر، در سال 1143ق آستان قدس رضوی از عمران و شکوهی بینظیر برخوردار گشت. در سال 1145ق بقاع متبرّک واقع در عراق عرب، شامل مزارات مطهّر امام علی، امام حسین، امام موسی کاظم و امام محمّد تقی، با هدایای نفیس نادر تزیین شد. علاوه بر این، با توجه به آنچه گذشت، دربارة حضور نادر در بقاع متبرّک یاد شده و زیارت آن اماکن مقدّس توسط نادر گفته شد: بهویژه با ملاحظة حاجتطلبیهای مکرّر نادر در مشاهد مقدّس واقع در ایران و عراق، میتوان به اعتقاد باطنی او به امامان شیعه و اولاد شریف آنان پی برد. نادر هنگام حضور در بقاع شریف ائمّة اطهار و امامزادگان صحیحالنّسب نذر میکرد که در صورت دستیابی به اهداف خود، در تعمیر و تزیین مرقدهای آنان بکوشد. چنانکه بیان شد، نادر جمعی از سپاه پریشان احوال احمد پاشا را، که در معرض فنا قرار داشتند، به احترام حضرت امام موسی کاظم مورد بخشش قرار داد. این موضوعات نیز نشانگر آن است که نادر واقعاً به مقام معنوی ائمّة هدی و امامزادگان بزرگوار معتقد بوده و اقدامات عمرانی او در مشاهد یاد شده، صرفاً جنبة مصلحتجویی و رعایت مصالح حکومتی نداشته است.
کلیدواژهها
1. ابن بطوطه، سفرنامه ابن بطوطه، ترجمة محمّد علی موحد، بیجا، علمی و فرهنگی، 1361.
2. استرآبادی، میرزا مهدی خان [الف]، جهانگشای نادری، به اهتمام سید عبدالله انوار، تهران، انجمن آثار ملّی، 1341.
3. ــــــــــــــ [ب]، درّه نادره، به اهتمام جعفر شهیدی، تهران، انجمن آثار ملّی، 1341.
4. بیهقی، ابوالفضل محمّد بن حسین، تاریخ بیهقی، به تصحیح علیاکبر فیّاض، مشهد، دانشگاه فردوسی، 1356.
5. تهرانی، محمّد شفیع، تاریخ نادر شاهی (نادر نامه)، به اهتمام رضا شعبانی، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1356.
6. حسینی فسایی، میرزا حسن، تاریخ فارسنامه ناصری، بیجا، کتابخانة سنایی، بیتا.
7. خوب نظر، حسن، تاریخ شیراز از آغاز تا ابتدای سلطنت کریم خان زند، به کوشش جعفر مؤیّد شیرازی، تهران، سخن، 1380.
8. زرکوب شیرازی، ابوالعباس معینالدین احمد، شیرازنامه، به کوشش اسماعیل واعظ جوادی، بیجا، بنیاد فرهنگ ایران، 1350.
9. سیوری، راجر، ایران عصر صفوی، ترجمه کامبیز عزیزی، تهران، مرکز، 1376.
22. Axworthy. Michel, The Sword of Persia Nader Shah From Tribal Warrior to Conquering Tyrant, London. NewYork, I.B.Tauris & Co Ltd, 2006.