نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه معارف دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
2 دانشجوی کارشناسی ارشد شیعهشناسی دانشگاه اصفهان
چکیده
تازه های تحقیق
شهیدی در تحلیل جامعهشناسانة خود، نقش عمده یا سهم اصلی را بر عهدة کشمکشهای دیرین تیرهها و قبایل مهم عرب همچون قریش و بهویژه اعراب عدنانی و قحطانی نهاده و کینهتوزیها و خونخواهیهای جاهلانه و ریشهدار آنها بر سر کسب قدرت، مالاندوزی و امتیازات دنیوی، را عامل اصلی تجدید حیات جاهلیت و دوری از اسلام و در نتیجه، وقوع قیام عاشورا و پس از آن دانسته است.
در پرتو بررسی جامعهشناسی تاریخی جریانهای اتفاق افتاده در قیام عاشورا، زاویة انحرافات ایجاد شده پس از پیامبر اکرم کاملاً قابل شناسایی است. بنابراین، میتوان چنین نتیجه گرفت که تقایل دین و سنّت با مرور زمان آغاز شد و قیام عاشورا برایند دو نیروی متمایز دین و سنّت بود که پیش از آن در عصر نبوی یکدیگر را آزموده بودند. حادثة عاشورا برای جلوگیری از رجعت به گذشته و انحرافات پدید آمد و شهادت امام حسین نقطة اوج این برخوردها و نشانة بازگشت مردم و دولتمردان به سوی جامعة جاهلی و ارزشهای آن بود. معمولاً قدرت در پی آن است که سنّت متناسب با آرمانهای خودش را پیدا کند؛ زیرا به راحتی میتواند با سنّت نسبت به دین کنار آید. مجموع این تحوّلات، که در برخورد سنّت با دین پدید آمد، جامعه را به نقطهای رساند که دیگر برایش اهمیت نداشت چه اتفاقی ممکن است بیفتد. با این انحرافات بنیادینی که از سال 11 تا 61 ه ق در جامعة اسلامی رخ داد، آیا وقوع رخدادی مثل حادثة عاشورا قابل پیشبینی نبود؟ دکتر سید جعفر شهیدیمیگوید:
یقین دارم آنچه به دست آوردهام عبرتی برای حال و آینده خواهد بود؛ چه اگر قهرمان حادثه کشته شده است، [اما] آنچه او برای آن میجنگید و آنان که برای رسیدن به هدف، بدو وعدة یاری دادند و به وعدة خود وفا کردند یا نکردند، در طول تاریخ فراوان بوده و هستند و خواهند بود. (شهیدی، 1358، ص11)
کلیدواژهها
29. Bauer, Raymond & Kenneth Gergen. The Study of Policy Formulation. New York, The Free Press, 1963.
30. Cattell, Vicky, Social Capital to Explore Dynamics between Structure & Agency in the Context of Declining & Regenerated Neighborhoods. Sociology, V.38, 2004.
31. Dror, Yehezkel. Public Policy Making Reexamind, San Fransisoo, Chadler Publishing Company, 1968.
32. Parsons, Talcott. Theories of Society; Foundations of modern Sociological theory. V.1, 1961.
33. Ranny, Austin. Political Science and Public Policy, Chicago, Markham Publishing Company, 1968.
34. Stephen, A. Tansey, Politics, London and New York, Routledge, 2000.