علل گسترش شیعه‌هراسی و راهکارهای مقابله با آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دانشگاه شاهد

2 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی انقلاب اسلامی- دانشگاه شاهد

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی علل شیعه‌هراسی و راهکارهای مقابله با آن انجام گرفت. پرسش اصلی این پژوهش این بود که «علل گسترش شیعه‌هراسی چیست و برای مقابله با آن چه راهکارهایی وجود دارد»؟ برای پاسخ به این پرسش، پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تبیینی انجام گرفت. بر اساس یافته‌های پژوهش، آغاز شیعه‌هراسی دشمنان اسلام، به زمان وقوع انقلاب اسلامی ایران برمی‌گردد و علل هراس آنان از شیعیان، فرهنگ غنی و پویای شیعه، موقعیت ژئوپلیتیکی شیعه، مطرح نمودن اندیشة خدامحوری در برابر انسان‌محوری غرب، پیروزی‌ها و توانمندی‌های شیعیان در برخورد با دشمنان، امکان صدور انقلاب و بیداری مسلمانان، همچنین مطرح شدن جنگ تمدن‌ها و نگرانی غرب از پیروزی شیعیان در این جنگ‌هاست. برای مقابله با این پدیدة روانی، باید دولت‌ها، رسانه‌ها و نخبگان جوامع شیعه، در جایگاه خود با اقدامات مؤثر، پیامدهای ناشی از این هجمة روانی را برطرف کنند.

تازه های تحقیق

در پایان مقاله، راهکارهایی برای مقابله با شیعه‌هراسی در سه بخش دولت‌ها، رسانه‌ها و نخبگان ارائه شد. در بخش دولت‌ها، توجه به دیپلماسی فعال در عرصة بین‌المللی، افشای سیاست‌های ضدانسانی غرب و صهیونیسم، و تلاش برای توسعة زیرساخت‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و نظامی به منظور ساخت جامعه‌ای الگو و نمونه، باید مورد توجه قرارگیرد. در بخش رسانه‌ها نیز باید به توسعه و افزایش تجهیزات رسانه‌ای، ساخت و راه‌اندازی ماهواره‌ها، پخش برنامه‌های مفید برای آگاه‌سازی مردم در رسانة ملی، و توسعة شبکة اینترنت پرداخته‌ شود. در بخش نخبگان و اندیشمندان، انتظارات بیشتری وجود دارد. آنها باید از سویی به شناسایی تمدن غرب و چگونگی شکل‌گیری آن و در مقابل، شناخت اعتقادات و تمدن شیعیان بپردازند؛ و از سوی دیگر پاسخ‌های مناسبی برای شبهات ایجادشده توسط دشمنان اسلام بیابند و طرح‌ها و برنامه‌های مناسبی را برای مقابله با طرح‌ها و توطئه‌های دشمنان در نظر بگیرند؛ همچنین با ایجاد تحول در علوم انسانی، به ارائة مبانی بومی و اسلامی برای این علوم بپردازند تا بتوانند در سطح جهان توانایی‌های خود را مستقل از غربی‌ها به نمایش گذاشته، حقیقت مکتب تشیع را به جهانیان معرفی نمایند.

کلیدواژه‌ها


  1. «استراتژی شیعه در مواجهه با تفرقه مذهبی»، نشست علمی، تهران، 1386.
  2. ابراهیم، فؤاد، شیعیان در جهان عرب مدرن، تهران، دانشگاه امام صادق†، 1387.
  3. ادیب، مصطفی، تفکر شیعی و پدیدة جهانی سازی، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی، 1388.
  4. اسلام‌هراسی پس از 11 سپتامبر، همایش بین‌المللی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات اسلامی، 1388.
  5. اسماعیلی، حمیدرضا، القاعده از پندار تا واقعیت، تهران، اندیشه‌سازان نور، 1386.
  6. تقی‌زاده داوری، محمود، مجموعه مقالات اجتماعی، قم، شیعه‌شناسی، 1388.
  7. توال، فرانسوا، ژئوپلیتیک شیعه، ترجمة دکتر علیرضا قاسم‏آقا، تهران، آمن، 1379.
  8. جامعه و اسلام‌هراسی، همایش بین‌المللی، برلن، مرکز میان فرهنگی دیالوگ، 22 آبان 1387.
  9. جدید بناب، علی، عملکرد صهیونیسم در برابر جهان اسلام، قم، مؤسسة آموزشی پژوهشی امام خمینی€، 1385.
  10. جمالی، جمال، «هلال شیعی و هژمونی آمریکا»، فصلنامه شیعه‌شناسی، شمارة20، زمستان 1386.
  11. حقیقت، سیدصادق، مسئولیت‌های فراملی در سیاست خارجی دولت اسلامی، تهران، مرکز تحقیقات ریاست جمهوری، 1376.
  12. خالدی، رشید، بذرافشانی بحران: جنگ سرد و تسلط آمریکا در خاورمیانه، ایالات متحده امریکا، بیکون پرس، 1387.
  13. خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات در مراسم پانزدهمین سالگرد ارتحال امام خمینی€، تهران، 14 خرداد 1383.
  14. دلاورپور اقدم، مصطفی، «شیعه‌هراسی و جایگاه آن در دیپلماسی امنیتی ایالات متحده»، پگاه حوزه، شمارة261، شهریور 1388.
  15. دوست محمدی، احمد و محمد رجبی، «درآمدی بر زمینه‌های پیدایش و مبانی عقیدتی مسیحیت صهیونیستی»، فصلنامه سیاست، دورة39، شمارة 1، بهار 1388.
  16. دهشیری، محمدرضا، بازتاب مفهومی و نظری انقلاب اسلامی ایران در روابط بین‌الملل، تهران، علمی فرهنگی.
  17. سمواتی، زهرا، سلطة رسانه‌ای صهیونیسم در آمریکا، تهران، عروج، 1383.
  18. سیدنژاد، سیدباقر، «سلفی‌گری در عراق و تأثیر آن بر جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات راهبردی، شمارة 47، سال سیزدهم، بهار 1389.
  19. شفیعی سروستانی، اسماعیل، مثلث مقدس (راز دشمنی غرب با اسلام و مسلمانان)، چاپ سوم، تهران، هلال، 1386.
  20. صاحب‌خلق، نصیر، پروتستانیزم، پیوریتان‌ها و مسیحیت صهیونیستی، تهران، هلال، 1387.
  21. صفاتاج، مجید، صهیونیسم و رسانه، تهران، سفیر اردهال، 1387.
  22. عبداللهی، فردین، «امام خمینی€ حقیقت همیشه زنده»، ماهنامة هدایت، شمارة 92، سال نهم، خرداد 1388.
  23. علیخانی، علی اکبر، توسعة سیاسی از دیدگاه امام علی†، تهران، بین‌الملل، 1379.
  24. فاضلی‌نیا، نفیسه، ژئوپلیتیک شیعه، قم، مؤسسه شیعه‌شناسی، 1388.
  25. فولر، گراهام، قبلة عالم، ژئوپلیتیک ایران، ترجمة عباس مخبر، تهران، مرکز، 1373.
  26. کاظمی دینان، مرتضی، علل خیزش شیعیان حاشیة جنوبی خلیج فارس، قم، شیعه‌شناسی، 1388.
  27. کلاته،حسن، گفتمان جمهوری اسلامی در اندیشة امام خمینی€، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1388.
  28. کرامر، مارتین، تشیع، مقاومت و انقلاب (مجموعه مقالات کنفرانس بین‌المللی دانشگاه تل آویو)، تهران، بی‌نا، 1368.
  29. لوییس، برنارد، برخورد فرهنگ‌ها، ترجمة بهمن دخت اویسی، تهران، فرزان روز، 1384.
  30. متقی‌زاده، زینب، جغرافیای سیاسی شیعیان منطقة خلیج فارس، قم، مؤسسة شیعه‌شناسی، 1385.
  31. محمدی، یدالله، «بررسی ابعاد همگرایی در منطقة خلیج فارس»، مجلة مصباح، شمارة 2، تابستان 1371.
  32. مرادی، حجت‌الله، قدرت جنگ نرم از نظریه تا عمل، تهران، ساقی، 1388.
  33. مظفری، آیت، شیعه و جهان فرد، قم، زمزم هدایت، 1386.
  34. مقدم‌فر، گلناز، «ایران، کانون هارتلند»، روزنامة رسالت، شمارة 7011، سال 25، خرداد 1389.
  35. موسوی خمینی، روح‌الله، صحیفة امام، ج9، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی€، 1387.
  36. مولانا، سیدحمید و منوچهر محمدی، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت احمدی‌نژاد. تهران، دادگستر، 1387.
  37. مهدوی، فرهاد، «بازنمایی انقلاب اسلامی در رسانه‌های غربی»، هفته‌نامه صبح صادق، شمارة 487، بهمن 1389.
  38. مؤمنی، میرقاسم، کتابخاورمیانه، ویژة خلیجفارس. تهران، ابرار معاصر ایران، 1386.
  39. میرباقری، سیدمحمدمهدی، «ضرورت و بایسته‌های غرب‌شناسی»، ماهنامة موعود، شمارة 81، سال دوازدهم، آبان 1386.
  40. نای، جوزف، قدرتنرم،ابزارهایموفقیتدر سیاست بین‌الملل، ترجمة سیدمحسن روحانی و مهدی ذوالفقاری. تهران، دانشگاه امام صادق†، 1389.
  41. هرمزی، شانی، استراتژی آمریکا در قبال جهان اسلام، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت، 1388.
  42. یحیی، هارون، فراماسونری جهانی، ترجمة سیدداوود میرترابی، تهران، المعی، 1384.