نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
مدرس جامعة المصطفی
چکیده
تازه های تحقیق
از چهلمین روز شهادت امام حسین× در فرهنگ شیعه به عنوان «اربعین» یاد می‌شود و زیارت آن حضرت در این روز مستحب است و دو زیارت نیز برای سیدالشهداء× در این روز وارد شده است.
در میان شیعه مشهور است که جابر بن عبدالله انصاری در اربعین سال 61 هجری برای زیارت امام حسین به کربلا آمد و او نخستین زائر سیدالشهداء× بود. اما در بازگشت اهلبیت امام حسین× از شام به کربلا در روز اربعین، اختلاف است و در این باره، دو دیدگاه مخالف و موافق شکل گرفته است.
بر اساس دیدگاه مخالفان، بازگشت اهلبیت در اربعین سیدالشهداء× به کربلا به علت مسافت طولانی بین شام و عراق، عملاً ناممکن بوده و در منابع اولیه نیز گزارش نشده و حتی برخی منابع متقدم به مراجعت آنان به مدینه تصریح کرده‌اند.
اما بر اساس دیدگاه موافقان، اولاً شواهد و قراین کافی بر امکان پیمودن مسافت شام تا عراق در مدت زمان ده روز وجود دارد و ثانیاً دلایل و شواهد متعددی از وقوع بازگشت اهلبیت به کربلا حکایت می‌کند؛ مانند مشهور بودن الحاق سر مطهر سیدالشهداء× به بدن آن حضرت، مشهور بودن بازگشت اهلبیت به کربلا، تصریح ابوریحان بیرونی بر بازگرداندن سر مطهر امام حسین به کربلا در بیستم صفر و آمدن اهلبیت آن حضرت در این روز به کربلا، مشهور بودن تشرّف جابر بن عبدالله انصاری به کربلا در روز اربعین و ملاقات اهلبیت با جابر مطابق برخی گزارش‌ها.
در نهایت، می‌توان گفت: هر دو دیدگاه موافق و مخالف مسئله بازگشت اهلبیت به کربلا، دلایل و شواهد قابل توجهی دارند. بنابراین هیچ یک از دو دیدگاه از قطعیت برخوردار نیست و درباره آمدن اهلبیت به کربلا در اربعین اول، اظهار نظر قطعی دشوار است. البته دلایل و شواهد نظریه بازگشت اهلبیت به کربلا، بیشتر ایجابی بوده و دلایل و شواهد نظریه عدم بازگشت، بیشتر سلبی است. بر این اساس، نظریه بازگشت اهلبیت به کربلا در اربعین سال 61 محتمل‌تر به نظر می‌رسد؛ زیرا مشهور بودن الحاق سر مطهر امام حسین به بدن حضرت و مشهور بودن آمدن اهلبیت به کربلا و نیز گزارش بیرونی از آمدن اهلبیت به کربلا و بازگرداندن سر آن حضرت و خبر ملاقات اهلبیت با جابر در کربلا، احتمال بازگشت آن بزرگواران را در روز اربعین و یا چند روز بعد از اربعین تقویت می‌کند.
کلیدواژه‌ها
)