نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
تازه های تحقیق
نتیجه
با پیمانشکنی طلحه و زبیر و بهرهگیری فرصتطلبانة آنها و حامیانشان از شعار «قصاص قاتلان عثمان»، اولین جنگ داخلی مسلمانان در آغاز خلافت حضرت علی7 شکل گرفت. بررسی نحوة عمل آن حضرت در دو بازة کلی قبل و بعد از جنگ، حاکی از آن است که ایشان در تمام وقایع مرتبط با این نبرد، عملکردی همراه با آگاهیبخشی و شفافسازی، پایبندی به دستورهای دین و سنت پیامبر9، عدممماشات در امور مرتبط با جامعه اسلامی و تأکید بر حقانیت خود در جنگ و خلافت[1] داشتهاند. عملکرد مسالمتجویانه و صلحطلب امام7 با سران فتنه پیش از جنگ، با شیوة عملِ همراه با بخشش و پرهیز از خشونت ایشان نسبت به معرکهگردانان نبرد و حامیان آنها پس از جنگ، در ظاهر متفاوت است، اما میتوان گفت که در هر دوی این موارد، تکیه بر پرهیز از ایجاد هرگونه افتراق در جامعة اسلامی است. امری که قابل تسری به برخی از موارد پیشتر گفته شده (آگاهیبخشی و تأکید بر حقانیت در جنگ و خلافت) است. بدین ترتیب میتوان گفت: امیرالمؤمنین با محوریت جلوگیری از ایجاد هرگونه شکاف در میان امت اسلامی، ضمن پایبندی به دستورهای دین و سنت پیامبر9 و عدممماشات در امور مرتبط با جامعه اسلامی، بهمواجهه با سردمداران این جنگ و سازماندهی تمام امور مربوطه آن پرداختند.
[1]. ویژگی اخیر در سخنان آن حضرت پس از جنگ شفافیت بیشتری دارد.
کلیدواژهها