نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد دانشگاه امام صادق علیه السلام
2 دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی گرایش انقلاب اسلامی دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
تازه های تحقیق
نتیجه
در این مقاله با بازخوانی ارشادنامه میرزای قمی، به سه نتیجه تازه رسیدیم:
1. ابتدا به بررسی تقسیم‌بندی میرزا از انواع حکومت پرداختیم و با توجه به متن ارشادنامه، پیشنهادی جدید عرضه نمودیم و تقسیم‌بندی میرزای قمی را از حکومت تکمیل کردیم. میرزا حکومت را به استحقاقی و امتحانی تقسیم کرده بود؛ ولی ما در این تقسیم جدید، حکومت استحقاقی را به ذاتی و کسبی تقسیم نمودیم و امتحانی شدن حکومت را هم منوط به عمل کسی دانستیم که به تقدیر الهی به پادشاهی می‌رسد، اما عدالت پیشه نمی‌کند.
2. یکی از انواع حکومت استحقاق ذاتی، حکومت فقیه جامع شرایط بر جامعه است. چنان‌چه فقیه به تقدیر الهی به حکومت برسد، به این دلیل که او فردی است صاحب ملکه عدالت، استحقاق حکومت در جامعه را به دست آورده است و حکومتش مشروعیت الهی دارد.
3. در یک صورت می‌توان مشروعیت سلطنت پادشاهان را هم اثبات کرد و آن این‌که اگر کسی ـ غیر از فقیه که عدالتش از پیش معلوم است ـ حکومت را به تقدیر الهی به دست گیرد و بعد راه عدل پیشه کند، حکومتش مشروعیت الهی می‌یابد و ملحق به حکومت‌های استحقاقی می‌گردد؛ زیرا چنین شخصی استحقاق را نه ذاتاً، بلکه به طریق کسبی به دست آورده است.
کلیدواژه‌ها
)