مقایسه و مقارنه زندگی و شخصیت امامان شیعه با زندگی و شخصیت حضرت عیسی در روایات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه مازندران

2 استاد دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

احادیث فراوانی در منابع روایی شیعه در مورد زندگی و آموزه‌های حضرت عیسی وجود دارد. بخش چشم‌گیری از این احادیث، به مقارنه شخصیت امامان شیعه با زندگی و شخصیت حضرت عیسی می‌پردازد. این مقایسه، گاه هم‌چون مقایسه اوصیای حضرت محمد با اوصیای حضرت عیسی جنبه کلی و گاه مانند مقایسه شخصیت امام حسین با شخصیت حضرت عیسی جنبه موردی دارد. این احادیث از یک سو، نگاه مؤمنانه امامان شیعه به حضرت عیسی و آموزه‌های او را نشان می‌دهد و از سوی دیگر، تصریح می‌کند که حضرت عیسی به لحاظ روحی از ازل، مؤمن به ولایت امامان شیعه بوده است. این مقارنه تا آن‌جاست که خواننده از یک سو، احساس می‌کند حضرت عیسی امامی از امامان شیعه بوده است و از دیگر سو، احساس می‌کند که ائمه هر یک خود به تنهایی مسیحایی مستقل بوده‌اند. بررسی این احادیث، ما را در شناخت بهتر زندگی و شخصیت حضرت عیسی و هم‌چنین زندگی و شخصیت ائمه یاری می‌کند و زمینه‌ای مناسب برای تقریب اسلام و مسیحیت فراهم می‌آورد و این حقیقت را فرا یاد می‌آورد که انبیا و اولیا، برادران معنوی بودند و با یکدیگر سر ستیز نداشتند؛ پس مؤمنان با آنان نیز باید برادرانه تعامل کنند.

تازه های تحقیق

نتیجه

دین اسلام کمال و مجمع‌البحرین همه ادیان آسمانی است و حضرت محمد9‌، جمع‌الجمع همه انبیای الهی‌اند و امامان، جانشین او و وارث علوم و حقایق اولین و آخرین هستند و لب و باطن آموزه‌ها و فضایل تمامی پیامبران در زندگی و تعالیم آن‌ها تحقق و عینیت یافته است. احادیث زیادی در متون روایی اسلام به ویژه متون روایی شیعه، وجود دارد که به مقایسه و مقارنه کلی و عمومی و یا جزئی و موردی زندگی و شخصیت ائمه‰ با انبیای الهی به ویژه حضرت عیسی7 پرداخته‌اند. این احادیث از یک سو، نگاه هم‌دلانه‌، مؤمنانه و برادرانه ائمه را به حضرت عیسی7 و آموزه‌های او نشان می‌دهد و از سوی دیگر، تصریح می‌کند که تمامی انبیا به ویژه حضرت عیسی7 از ازل و در عالم ذر و هم‌چنین در حیات زمینی خود، مؤمن به حقیقت محمدیه و ولایت امامان بوده‌اند. آنان به عبارتی، شیعة قبل از شیعه یا شیعه ازلی بوده‌اند. توجه به این روایات و بررسی و طبقه‌بندی آن‌ها، موجب شناخت بهتر و دقیق‌تر ما از زندگی و شخصیت حضرت عیسی7 و امامان می‌شود و هم‌چنین با صرف‌نظر از تفاوت‌ها و تأکید بر شباهت‌ها می‌تواند بستری مناسب برای گفت‌و‌گو‌، هم‌دلی و نزدیکی اسلام و مسیحیت فراهم آورد و این نکته را فرا یاد مؤمنان به ادیان آسمانی آورد که انبیا و اولیای الهی، برادران باطنی و معنوی بودند و یک حقیقت را تعلیم می‌دادند و سر ستیز با هم نداشتند؛ پس پیروان آنان نیز باید اهل گفت‌وگو‌، هم‌دلی و هم‌زیستی برادرانه باشند.

کلیدواژه‌ها


  1. فهرست منابع

    1. ابن ابی‌الحدید‌، عبدالحمید بن هبة الله‌، شرح نهج‌البلاغه‌، به اهتمام محمد ابوالفضل ابراهیم‌، قم: مکتبة آیت‌الله المرعشی النجفی، 1404.
    2. ابن بابویه‌، محمد بن علی‌، التوحید، ترجمه محمد قنبری‌، قم: انتشارات وانک، 1390.
    3. ـــــــــــــــــــــــ ، امالی، ترجمه محمدحسن خورشیدی‌، قم: انتشارات انتخاب اول، 1389.
    4. ـــــــــــــــــــــــ ‌، عیون الاخبار الرضا‌، ترجمه حمیدرضا مستفید و علی اکبر غفاری‌، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1387.
    5. ـــــــــــــــــــــــ ، کمال‌الدین و تمام النعمة، ترجمه منصور پهلوان‌، قم‌: سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، 1391.
    6. ـــــــــــــــــــــــ ‌، معانیالاخبار‌، ترجمه حمیدرضا شیخی‌، تهران‌: انتشارات ارمغان طوبی، 1392.
    7. ابن قولویه‌، جعفر بن محمد‌، کامل الزیارات‌، ترجمه امیر وکیلیان‌، قم‌: دفتر انتشارت اسلامی، 1393.
    8. بارا‌، آنتوان، حسین در اندیشه مسیحیت‌، ترجمه غلامحسین انصاری، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، 1388.
    9. راوندی‌، قطب‌الدین سعید بن هبة الله، قصصالانبیا، تحقیق علی‌رضا عرفانیان‌، مشهد‌: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، 1409.
    10. صفار، محمد بن حسن‌، بصائرالدرجات‌، ترجمه محمد فریودی‌، قم: پیام مقدس، 1392.
    11. طریحی، محمد سعید‌، مسیحیون و شیعه‌، بیروت‌: دارالرافدین، 2012.
    12. طوسی‌، محمد بن حسن‌، الغیبة، ترجمه محسن عزیزی‌، قم: انتشارات مسجد جمکران، 1387.
    13. فرات کوفی‌، ابوالقاسم فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات کوفی، ترجمه معصومه آعبدالله و حکیمه حاج علی‌اکبر‌، قم: انتشارات دلیل ما، 1391.
    14. فیض کاشانی‌، مولامحسن، نوادرالاخبار‌، تحقیق مهدی انصاری قمی‌، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1375.
    15. قنبری، سروش و هم‌کاران، «همانندی‌های عیسی7 و امام علی7 در سنت اسلامی»، فصلنامه الهیات تحقیقی‌، ش14، ص75ـ87، سال 1394.
    16. کلینی‌، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه سیدعلی مرتضوی‌، قم‌: انتشارات سرور، 1391.
    17. کوفی، حسین بن سعید‌، الزهد، ترجمه عبدالله صالحی‌، قم‌: انتشارات نور سجاد، 1391.
    18. مازندرانی، مولامحمدصالح، شرح اصول کافی، بیروت: موسسة التاریخ العربی، 1429.
    19. مجلسی، الشیخ محمدباقر‌، بحارالانوار، بیروت‌: دارالاحیاء التراث العربی، 1403.
    20. مفید‌، ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان العکبری‌، الاختصاص‌، تصحیح علی‌اکبر غفاری‌، بیروت: منشورات مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1402.
    21. ـــــــــــــــــــــــ ، امالی، ترجمه عبدالرحیم عقیقی بخشایشی‌، قم‌: دفتر نشر نوید اسلام، 1389.

    22. موسوی سبزواری، سیدعبدالاعلی، مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، بیروت‌: مؤسسه اهل‌البیت، 1409