تأثیر‌پذیری نیایش‌های قیصر امین‌پور از صحیفة سجادیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

2 دکتری زبان و ادبیات فارسی

چکیده

صحیفة امام سجاد، به منزلة یکی از ارزشمندترین متون دعایی و تربیتی اسلام، منبع الهام‌بخش شاعران و نویسندگان فراوانی بوده که از جملة ایشان، قیصر امین‌پور شاعر نام‌دار معاصر است. قیصر هم در توصیف پاره‌ای‌ از مقوله‌های الهی و هم در تعریف از عقل و خرد و تربیت و امثال آن، وام‌دار صحیفه است. موارد تأثیرپذیری شعر قیصر از زبان، فرهنگ و مضامین این اثر بزرگ، در بیش از ده منظومة این شاعر قابل جست‌و‌جو و پی‌گیری است. جستارحاضر، به پژوهش دربارة تأثیر‌پذیری نیایش‌ها و برخی اشعار قیصر از صحیفة سجادیه می‌پردازد. با این هدف، نیایش‌های امام سجاد و قیصر با رویکرد به ویژگی‌های نیایش، مطالعه و بررسی گردیده و تأثیر نیایش‌های آن امام، در منظومه‌های قیصرآشکار شده ‌است.

کلیدواژه‌ها


  1. الف. کتاب‌ها

    1. قرآن کریم، ترجمة حسین انصاریان، قم: کاتبان وحی،  1387.
    2. امین‌پور، قیصر، سنت و نوآوری در شعر معاصر، چاپ دوم، تهران: نشرعلمی و فرهنگی، 1384.
    3. _________ ، مجموعه کامل اشعار قیصر امین‌پور، تهران: مروارید، 1389.
    4. _________ ، در‌ کوچة آفتاب، تهران: حوزة‌ هنری‌ سازمان تبلیغات اسلامی، 1363.
    5. ایران زاده، نعمت‌اللّه، صلح در اشعار قیصر‌ امین‌پور، به کوشش عباسعلی وفایی، تهران: سخن، 1387.
    6. ابن شعبه، حسین بن علی، تحف‌العقول، ترجمة صادق حسین‌زاده، قم: آل علی7، 1382.
    7. جعفری، محمدتقی، ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه (ج12)، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1361.
    8. داودی، محمد، سیرة تربیتی پیامبر9 و اهل بیت‰، ج2، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1383.
    9. زرین کوب، عبدالحسین، با کاروان حلّه، چ هشتم، تهران: علمی، 1373.
    10. سنگری، محمدرضا، نقد و بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدس، ج3، چ اول، تهران: پالیزان، 1380.
    11. سجادی، سیداحمد، فرهنگ­نامه موضوعی صحیفه سجادیه، 3جلد، قم: مؤسسة‌ فرهنگی، مطالعاتی الزهرا، 1385.
    12. شریف قرشی، باقر، تحلیلی از زندگانی امام سجاد7، ترجمه محمدرضا عطایی، مشهد: کنگره جهانی حضرت رضا7، 1372.
    13. صحیفة سجادیه، ترجمه و نگارش جواد فاضل، قم: گلستان ادب، 1382.
    14. __________ ، ترجمة سیدعلیرضا جعفری، چاپ ششم، قم: نبوغ، 1386.
    15. __________ ، ترجمة علی نقی فیض‌الاسلام، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1375.
    16. قائمى، على، اخلاق و معاشرت در اسلام، تهران: امیری، 1364.
    17. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول‌ کافی (تصحیح و تعلیق علی‌اکبر غفاری)، تهران: مکتبه‌الصدوق، 1381.
    18. کیخا، نجمه، مناسبات اخلاق و سیاست در اندیشه اسلامى، قم: پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامى، 1386.
    19. کارل، یاسپرس، آگوستین، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: نشر خوارزمی، 1363.
    20. مولوی، جلال­الدین، کلیات دیوان شمس تبریزی، ج1، مطابق نسخة تصحیح‌شدة بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: نگاه، 1378.
    21. محدثی، جواد، حکمت‌های سجادی، ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام سجاد7، مشهد: آستان قدس رضوی، 1390.
    22. مطهری، مرتضی، انسان کامل، چاپ بیست و سوم، تهران: صدرا، 1379.
    23. _________ ، بیست گفتار، چاپ هفتم، قم: اسلامی، 1361.
    24. محقق، جواد، شکفتن در آتش، تهران: هنر رسانه‌ای اردیبهشت، 1387.
    25. نهج‌البلاغه، ترجمة محمد دشتی، قم: بیان الحق، 1388.
    26.  نهج‌الفصاحه، مترجم و فراهم آورنده ابوالقاسم پاینده، چ دوم، تهران: جاویدان، 1423.
    27. ورّام، مسعود بن عیسی،تنبیه الخواطر و نزهة النواظر المعروف به مجموعة ورّام، تهران: چاپ علی‌اصغر حامد، 1376.

    ب. مقالات

    28. ابراهیمی‌فر، علی‌اصغر، «نگاهی به مبانی، اصول، روش‌ها و اهداف تربیتی در صحیفة سجادیه»، قم، نشریة معرفت، سال یازدهم، شمارة 6، پیاپی57 ، ویژة علوم تربیتی، 1381.

    29. خواجه اُف، شاه منصور، «کلام خدا در شعر سهراب سپهری (قرآن بالای سرم)»، کیهان فرهنگی، شمارة 252، 1386.

    30. گرجی، مصطفی، «بررسی ماهیت و مفهوم درد و رنج در اشعار قیصر امین‌پور»، فصلنامة پژوهش‌های ادبی، سال 5، ش20، 107-129،  سال 1387.

    31. _________ ، «مهم‌ترین موتیف‌ها و ویژگی‌های ساختاری دستور زبان عشق»، آخرین‌ دفتر‌ شعر دکتر قیصر امین‌پور، کتاب‌ ماه‌ ادبیات، پیاپی 122، ش8 ، ص72-85، سال 1386.