نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران
2 دانشیار دانشگاه تهران
3 استادیار دانشگاه تهران
چکیده
تازه های تحقیق
با رسمیت یافتن مذهب شیعة دوازده امامی در عصر صفویه، احادیث شیعه در مدارس مورد توجه قرار گرفت، اما حاکمیت عقلگرایی در مراکز علمی ایران در نیمة اول عصر صفویه، توجه بیشتر مدارس به فقه و اصول و علوم حکمی و کم توجهی به علم حدیث را در پی داشت. با احیای اندیشة اخباریگری در عصر صفویه و تحت تأثیر آن، که همزمان با نیمة دوم دورة صفوی بود، توجه مدارس به علم حدیث، بهویژه کتب چهارگانة حدیثی، بیشتر شد که آموزش گستردة آن را در مدارس آن دوره در پی داشت. این جریان در نیمة دوم عصر صفوی هر چه به اواخر این دوره نزدیک میشویم، روند صعودی مییابد، تا آنجا که حتی در بعضی از مدارس، تدریس یکی از کتب چهارگانه از شروط مدرّس مدرسه قرار گرفت؛ شرطی که در مدارس نیمة اول عصر صفوی مشاهده نمیشود. در نتیجة توجه بیشتر مدارس به علم حدیث، به ویژه در اواخر عصر صفویه، شروح و حواشی فراوانی بر کتابهای حدیثی نگاشته شد و بسیاری از آن کتب، به ویژه کتب چهارگانة حدیثی، استنساخ و تکثیر شد که شمار قابل توجهی از آنها در مدارس انجام شد. همچنین در اواخر عصر صفویه جوامع حدیثی ثانویه گردآوری و تدوین شد که از پیامدهای توجه به علم حدیث بود.
کلیدواژهها
38. Rula jurdi, Abisaab, Converting Persia: Religion and Power in the Safavid Empire, International Library of Iranian Studies, London, Tauris, 2004.