نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی گروه تاریخ- دانشگاه آزاد اسلامی- نجف آباد، ایران
2 استادیارگروه تاریخ- دانشگاه آزاد اسلامی- نجف آباد، ایران
چکیده
تازه های تحقیق
نتیجه
با سقوط دولت بنی‌عباس در اثر هجوم مغولان و فضای مذهبی به وجود آمده در اثر فروپاشی مهمترین رکن حمایتی مذهب تسنن در جهان اسلام، فرصت مناسبی برای ابراز عقاید و گسترش فعالیتهای نحلههای فکری مختلف به وجود آمد. این موضوع با توجه به تسامح مذهبی در دوره حکومت ایلخانان و سپس تیموریان شدت یافت؛ به گونهای که در این دوره شاهد بروز نحلههای فکری بسیاری به ویژه در مسلک اهل تصوف هستیم. رشد صوفی‌گری در این زمان و نزدیکی آن با تشیع، از جمله رویدادهای مهم مذهبی قرن نهم هجری است. در جریان تأثیرگذاری تصوف بر تشیع، اندک‌اندک مبانی نظری تصوف به مجموعه معارف شیعه افزوده گردید. تصوف در سده‌های هشتم و نهم هجری، حلقه ارتباط تسنن و تشیع شد و به پیدایش تشیع معتدل و تسنن متشیع انجامید. با فراگیر شدن نهضتهای صوفی در ایران و توجه به تسامح مذهبی تیموریان، نوعی خاص از تفکر جدید به وجود آمد که سعی داشت تا ضمن پایبندی به اصول مذهب تسنن، توجه ویژهای به امامان شیعه داشته و روند متعادلی در همزیستی تسنن و تشیع در ایران به وجود آورد. اختلاط تصوف و تشیع با توجه به این موضوع که بیش‌تر رهبران صوفی این زمان از جمله علویان به شمار میرفتند، باعث شد تا نوعی جمعبندی میان عقاید اهل‌سنت و تشیع به وجود آید که در اصطلاح به آن تسنن دوازده‌امامی اطلاق میگردد. این نوع تفکر به ویژه در آثار نویسندگان قرن نهم هجری دیده می‌شود که در آن ذکر خلفای اربعه، به همراه ائمه معصومین آورده شده است. از طرفی توجه ویژه تیموریان به شعائر شیعی نظیر مرقد امام هشتم7 و تکریم سادات توسط آنان، باعث شد تا به تفکر مبتنی بر عقاید شیعه در این دوران بیش‌تر از گذشته توجه شود. در کنار این عوامل، روی کار آمدن حکومتهایی با ایدئولوژی شیعی نظیر سربداران و مرعشیان و هم‌چنین تلاش علمایی مانند فاضل مقداد، علی بن یونس بیاضی، ابن‌فهد حلی، ابن ابی‌جمهور احسایی و محقق کرکی در گسترش مفاهیم شیعی، سبب پایهگذاری حکومت صوفی - شیعی صفویه و اعلام تشیع به عنوان مذهب رسمی ایران در ابتدای قرن دهم هجری گردید.
کلیدواژه‌ها
)