نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیاردانشگاه اصفهان
چکیده
تازه های تحقیق
نتیجه
ابن‌ابی‌الحدید مدائنی معتزلی و ابن‌میثم بحرانی شیعی، با وجود تفاوت در باورهای مذهبی در آرا و عقایدشان درباره خطبه شقشقیه حضرت علی7، دیدگاه‌های مشترک فراوانی دارند و اختلاف دیدگاه آنان درباره این خطبه محدود، ناچیز و حاشیهای است. هر دو بر اصالت خطبه تأکید دارند و دست کم مضامین خطبه را هر دو دانشمند پذیرفته‌اند و هر دو مطالب تاریخی، نحوی و کلامی زیادی را در شرح خود مطرح کردهاند؛ هرچند چربش مطالب تاریخی در شرح ابن‌ابی‌الحدید و مطالب نحوی در شرح ابن‌میثم بیش‌تر است. تسامح و سعه صدر هر دو نویسنده هم ستودنی است. ابن‌میثم از دامن زدن به برخی اخبار و روایات مناقشهآمیز پرهیز کرده و حتی مطرح نکردن کل خطبه را که بعضی از نویسندگان بدان نپرداختهاند، به شرط این که با انگیزه جلوگیری از اختلاف بین مسلمانان باشد، نیت مبارک و پسندیدهای میداند، ابن‌ابی‌الحدید هم اخبار زیادی نقل می‌کند که کانون توجه شیعه است، هر چند در مجموع برای خلفا توجیه و تأویلهایی در نظر میگیرد. به نظر می‌رسد که هر دو نویسنده، در انس و الفت بین نویسندگان شیعی و سنی بیتأثیر نبودهاند و البته جَوّ سیاسی دوران زندگی آنان و ارتباطشان با دیوان‌سالاران حکومتی هم چنین حسی را القا میکرده است.
کلیدواژه‌ها
قرآن کریم
)