همیشه در جامعه، این سؤال مطرح است که آیا شرعاً می‌توان مردم را به انجام دادن معروف و ترک منکر وادار کرد. هنوز جامعه با پاسخ‌های فقهی متفاوتی مواجه است. از آن‌جاکه بنابه «اصل اولی» اکراه مشروع نیست، استثناهای آن، یعنی اکراه به‌حق، نیازمند اثبات است. برای اثبات مشروعیت «اکراه به انجام دادن واجب‌ها و ترک حرام‌ها»، ممکن است به ادله امر به معروف و نهی از منکر استناد شود؛ اما استقرا و ارزیابی این مستندها، ما را به این نتیجه می‌رساند که این ادله برای اثبات مشروعیت اکراه قاصرند و نهایت چیزی که از آن‌ها می‌توان استفاده کرد، «مشروعیت انکار منکر با ید» است که آن هم به معنای اکراه بر ترک منکر نیست و نمی‌تواند مجوز اکراه باشد. با قصور ادله «مشروعیت اکراه در امر و نهی»، شبهه حرمتش مطرح می‌شود؛ زیرا اغلب امر و نهی همراه با اکراه موجب ایذای غیر است.
)