نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استاد زبان و ادبیات فارسی- دانشکده ادبیات و علوم انسانی- دانشگاه قم
چکیده
تازه های تحقیق
غالب دهلوی به موضوعات اجتماعی و فلسفی نگاهی نو دارد و اندیشه و شعر و شعور خود را بیشتر در قالب غزل، مثنوی و قصیده در دو زبان فارسی و اردو به نظم کشیده است. غالب در قصیدههای خود به ستایش نبی اکرم و اهل‌بیت او، به ویژه حضرت علی، حسین بن علی و حضرت مهدی(علیهم السلام) پرداخته و بدین وسیله ارادت و پیروی خود را به این خاندان نشان داده است. در عین حال، غالب در عقاید مذهبی مشربی وسیع داشت و به همه مذاهب احترام میگذاشت. از بررسی موضوع نتایج دیگری نیز به دست میآید:
1. غالب شاعری بنام و صاحب‌سبک بود که با ابتکار در لفظ و معنی، راهی نو پیمود و ازاینرو، او را پیشرو سبک نو در شعر و پایه‌گذار ادبیات جدید اردو دانسته‌اند. وی نخستین کسی است که عقاید و نظریات فلسفی را در شعر اردو وارد کرده است.
2. غالب دهلوی از جمله شاعران متفکر باریکاندیش و نکته‌پرداز مسلمان و شیعه سده سیزدهم هجری شبه‌قاره هند است که به مسائل بسیار دقیق و عمیق فلسفی نیز با نگاهی نو و تازه نگریسته و افکار ویژه و بکر خود را در شعر فارسی، در قالبهای گوناگون مانند غزل، مثنوی و قصیده به نظم کشیده است.
3. غالب در اشعار خود، ضمن مدح پیامبر و بیان مضامین دینی، به حضرت علی(علیه‌السلام) اعتقاد کامل داشته و در باره حوادث و شهیدان کربلا مانند حضرت ابوالفضل (علیه‌السلام)، علی اکبر(علیه‌السلام)، علی اصغر(علیه‌السلام) و قاسم بن الحسن(علیه‌السلام) نیز اشعاری سروده است. او به عنوان شاعری مسلمان و شیعه به بزرگان دینی و پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و صحابه و امامان شیعه به ویژه امام علی(علیه‌السلام) ارادت خاص داشت و نام و تخلص شعری خود را نیز بر اساس همین ارادت به مولا علی(علیه السلام) به شکل «میرزا اسدالله غاالب» برگزیده است.
4. غالب در عین ارادت به اهل‌بیت و امامان شیعه(علیهم السلام)، مشربی وسیع داشت و به اصحاب پیامبر احترام میگذاشت و بیحرمتی به آنان را جایز نمیشمرد.
5. گرچه در آغاز، حاکمان محلی و کارگزاران انگلیسی را مدح کرد، اما از این کار ناامید شد و گفت:
لایق مدح در زمانه چو نیست خویشتن را همی سپاس کنم
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)