پیامدهای سیاسی آئین پیاده‌روی اربعین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد

چکیده

آئین‌ها جزئی از فرهنگ هر جامعه است که در خود تفاوت دیدگاه‌ها نسبت به جهان هستی و شیوه زیست را حمل می‌کند. تفاوت موجود در برداشت شیعه و سنی از جانشینی پیامبر اسلام (ص) دو فرهنگ متفاوت زندگی را پرورش و گاهی مواقع در مقابل هم قرار داده است. فرهنگ عزاداری حماسه عاشورا و اربعین در میان شیعیان وجه تمایز اصلی این برداشت اسلامی است که امروزه در آئین پیاده‌روی اربعین تجلی پیدا می‌کند.
اما تفسیر امری آئینی و فرهنگی به امری سیاسی به‌راحتی میسور نیست. بنابراین، ضرورت دارد آئین پیاده‌روی اربعین در چارچوب هرمنوتیک فلسفی به متن / پدیده‌ای اجتماعی – سیاسی تبدیل شود و سپس در قالب نظریه بسیج منابع مورد تحلیل واقع شود تا پیامدهای سیاسی‌اش تبیین گردد. از این‌رو، در این تحقیق از چارچوب نظری تلفیقی استفاده کرده و بعد از تبیین موضوع به این نتیجه رسیده‌ایم که با تقویت ظرفیت حق‌جویی، عدالت‌طلبی و ظلم‌ستیزی نهفته در آئین پیاده‌روی اربعین می‌توان بر فطرت سلیم انسان‌ها، از همه ادیان و مذاهب، اثر گذاشته و بر تعداد طرفداران و عاملان این آئین افزود که نتیجه نهایی این امر افزایش مشروعیت و اقتدار جمهوری اسلامی ایران است.

کلیدواژه‌ها


1. ایمانی‌خوشخو، محمدحسین و مهدیه بد، «گونه‌شناسی زائران کربلا بر اساس هدف و انگیزه
سفر، مطالعه موردی: پیاده‌روی اربعین»، فصلنامه گردشگری و توسعه، سال پنجم، ش 9، زمستان، 1395.
2. براتعلی‌پور، مهدی، شهروندی و سیاست نوفضیلت‌گرا، تهران: مؤسسه مطالعات ملی، 1382.
3. بشیریه، حسین، انقلاب و بسیج سیاسی، تهران: دانشگاه تهران، 1374.
4. پاک‌نیا، عبدالکریم، «نگاهی به آموزه‌های دعای اربعین»، جمعی از نویسندگان، مقالات پژوهشی اربعین، تهران: نشر مشعر، 1394.
5. پالمر، ا. ریچارد، علم هرمنوتیک، ترجمه محمدسعید حنایی کاشانی، چ پنجم، تهران: هرمس، 1389. 
6. پورحسن، ناصر و عبدالمجید سیفی، «تقابل نوسلفی‌ها با شیعیان و پیامدهای آن بر اتحاد جهان اسلام»، فصلنامه شیعه‌شناسی، سال سیزدهم، ش 52، زمستان 1394.
7. پیروزمند، علی‌رضا، «کارکرد تمدنی اربعین در جایگاه حلقه اتصال غدیر، عاشورا و ظهور»، پاسدار اسلام، سال 35، ش 417-418، آبان و آذر، 1395.
8. خمینی، روح‌الله، صحیفه امام(ره)، ج13، تهران: مرکز نشر آثار امام خمینی، 1392.
9. رضوانی، علی‌اصغر، سلفی‌گری (وهابیت) و پاسخ به شبهات، قم: مسجد مقدس جمکران،
1384.
10. روزنامه کیهان (23/آذر/ 1394) شماره 21229 «صدها شهید، مجروح قربانی کینه آل‌سعود: انتقام حماسه اربعین از شیعیان مظلوم نیجریه».
11. زارع خورمیزی، محمدرضا، «اربعین‌های خونین»، جمعی از نویسندگان، مقالات پژوهشی اربعین، ج 1، تهران: نشر مشعر، 1394.
12. شمال‌نسب، سوسن، «مکتب تکفیر و مکتب اربعین»، فرهنگ اسلامی، ش 30، دی‌ماه، 1394.
13. شهرستانی، عبدالکریم، ملل و نحل، ج 1، ترجمه مصطفی خالقداد هاشمی، تهران: اقبال، 1362.
14. طوسی، محمدبن‌حسن، تهذیب‌الاحکام، ج 6، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1407ق.
15. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 10 (زندگانی امام حسینA)، ترجمه محمدجواد نجفی، تهران: دارالکتب اسلامیه، 1379.
16. مختاری، محمدحسین و مهدی سرلک، «روش‌شناسی نفی روش در هرمنوتیک فلسفی گادامر»، معرفت فلسفی، سال یازدهم، ش دوم، شماره پیاپی 42، زمستان 1392.
17. مرکز معارف تشیع، اربعین حسینی، مشهد: پیام طوس، 1394.
18. موسوی، سیدمحمد، خدیجه یاری، بتول باغ‌فلکی و ایرج نیکجو، «تأثیر برگزاری مراسم پیاده‌روی اربعین حسینی در کشور و افزایش شور و شوق بین مردم و به‌خصوص نوجوانان و نقش سازنده آن بر روی تربیت نسل ارزشی کشور»، فصلنامه مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، سال اول، ش سوم، تابستان 1395.
19. میرزازاده، فرامرز، «نشانه‌شناسی موج سوم خلافت‌خواهی: مبادی و پیامدها»، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال پنجم، ش دوم، تابستان، 1394.
 
انگلیسی
20. Christia, Fotini, Elizabeth Dekeyser, and Dean Knox, To Karbala: surveying religious Shi’a from Iran and Iraq, October 20, 2016. 
21. Damor, David F. and Stephen p. Nicholson, “Mobilizing interests: group participation and competition in direct democracy”, Springer, New York (11 august), 2013. 
22. Etzioni, Amitai, “Communitarianism”, Available at: Gibbons, Michael, The Encyclopedia of political thought, John Wiley & Sons, 2015.
23. Etzioni, Amitai, “Mobilization as a macro sociological concept”, the British journal of society, Vol. 19, No. 3, 1968.
24. Ghadamer Hans-Georg, Truth and Method, Tr. By Joel Westheimer and Donald G. Marshal, New York: Continuum, 2006.
25. Moskalenko, Sophia and Clark McCauley (2009), “Measuring political mobilization: the distinction between activism and radicalism”, Terrorism and political violence, vol. 21, p.239-260. 
26. Ricoeur, Paul, Hermeneutics and Human Science, Cambridge: Cambridge University Press, 1982. 
27. www.shia-news.com کد خبر: 30287 (25/دی /1392) 
28. www.yjc.ir کد خبر: 5852392 (18/ آبان / 1395)
29. www.qarar57.ir کد خبر: 80572 (18/ آذر /1395)