نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه قم، قم، ایران.
2 استادیار، علم اطلاعات و دانششناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
3 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانششناسی، دانشگاه قم، قم.
چکیده
تازه های تحقیق
پژوهش حاضر با هدف تکمیل و تصحیح ارزش صفات نوع شخص در بافت اطلاعاتی ایرانی - اسلامی و متناسب با چهارده معصوم صورت گرفت. نتایج نشان داد که از 60 صفت درباره موجود موجودیت شخص در فرانمای تولید دادههای ساختارمند، 31 صفت با ویژگیهای چهارده معصوم قابل کاربرد بود (جدول 1). این صفات برای توصیف و سازماندهی پیشینههای فرادادهای مبتنی بر چهارده معصوم به کار میرود. همچنین ارزش تمام صفات مطابق با ویژگیهای چهارده معصوم از متون مکتوب و غیرمکتوب مرتبط استخراج و به همراه نوع مورد انتظار آن ارائه شد (جداول 2 تا 8).
در مقایسه با پژوهشهای پیشین، تا کنون پژوهشی که به تکمیل و گردآوری ارزش صفات چهارده معصوم متناسب با بافت اطلاعاتی ایرانی - اسلامی در فرانمای تولید دادههای ساختارمند بپردازد، شناسایی نگردید. ازاینرو، پژوهش حاضر با سایر پژوهشهای مرتبط با حوزه فرانمای تولید دادههای ساختارمند متفاوت است. پژوهشهای مشابهی که اقدام به توسعه فرانما یا صفات (بومیسازی) کرده، پژوهشهای الدائج
(Aldaej, 2015) و الدائج و کراوس (Aldaej and Krause, 2015) بودند که فرانمای منابع بافت یادگیری مجازی را پیشنهاد دادند. همچنین پژوهش آقاده (1397) به طراحی افزونهای برای پیشینههای مستند در فرانمای تولید دادههای ساختارمند و فردحسینی و دیگران (1399) نیز به توسعه صفات نوع «کتاب» با استفاده از عناصر فرادادهای استانداردهای بافت میراث فرهنگی (الگوی مرجع کتابخانهای) اقدام نمودند و محمدی استانی و دیگران (2022) به بومیسازی صفات نوع نسخههای خطی متناسب با بافت اطلاعاتی ایرانی - اسلامی پرداختند.
دستاورد پژوهش حاضر شناسایی صفات مرتبط با چهارده معصوم به عنوان موجودیت شخص متناسب با بافت اطلاعاتی ایرانی - اسلامی و همچنین شناسایی و ارائه ارزش این صفات است. این فرانما قابل کاربرد برای مراکزی است که پیشینههای فرادادهای مربوط به چهارده معصوم در بافت اطلاعاتی ایرانی - اسلامی را بر روی شبکه جهانی منتشر کرده یا تمایل به آن دارند. طراحان تارنماهایی که بیشتر با موجودیت شخص سروکار دارند (مانند پایگاههای اعلام، فایلهای مستند نامهای ملی و بینالمللی و حوزههای کتابشناختی) میتوانند به منظور بهبود دسترسپذیری و نمایهپذیری محتوای خود، از این فرانما استفاده کنند. همچنین میتوان از صفات چهارده معصوم به منظور افزایش نقاط دسترسی و بهبود دسترسپذیری به محتواهای دینی و به تبع آن، افزایش شناخت بهتر دین اسلام و بهویژه مذهب تشیع استفاده کرد. این موارد میان صفات شخص در چهارده معصوم با مباحث توحیدی و اعتقادی و مبانی اسلام ارتباط ایجاد میکند و همچنین آشنایی با سبک زندگی ایشان ایجاد و افزایش دانش را در پی دارد و با توجه به استفاده از زبان انگلیسی در این کار میتواند مرجع افراد بسیاری در سراسر جهان قرارگیرد.
کاربرد چنین فرانمایی موجب ایجاد دادههای ساختارمند بیشتر در محیط شبکه جهانی، تحقق وب معنایی، و بازیابی دانش مرتبط خواهد شد. نمونه (1)، بخشی از یک پیشینه مرتبط با صفات موجود شخص مربوط به حضرت علی (علیهالسلام) را نشان میدهد که با صفات فرانمای تولید دادههای ساختارمند در قالب دادههای خرد نشانهگذاری شده است.
Ali ibn Abi Talib
September 28, 600
Ka'ba, Mecca
Al-Hasan
Al-Husayn
Abbas
Zaynab
Umm Kulthum
January 28, 661
Mosque of Kufa
Imam, Amir al-Mu'minin
peace be upon him
Religious leader
Fatima bt. Asad
Abu Talib b. 'Abd al-Muttalib
Ja'far
Aqil
Talib
Fatima
Umm al-Banin
Asma
male
از دیگر نتایج بومیسازی و بهکارگیری این فرانماها امکان بازنمون پیشینههای فرادادهای صفات شخص چهارده معصوم در نمودار دانش[1] «گوگل» و نمایش ساختارمند آنها در سایر موتورهای کاوش شبکه جهانی است. فراهمکنندگان اطلاعات پیوسته و طراحان رسانههای شبکه جهانی به منظور نمایهپذیری و پیدانمایی محتواهای خود، به ویژه محتواهای بافت میراث فرهنگی مشتاق به استفاده از این فرانماها خواهند شد. بسیاری از دارندگان محتوا با صرف هزینههای زیاد و مشاوره با شرکتهای فعال در این زمینه، خواهان قرار گرفتن در رتبههای بالای نتایج موتورهای کاوشگر شبکه جهانی هستند، در حالی که با رعایت و بهکارگیری این فرانما و نشانهگذاری محتوا و اشیای محتوایی خود میتوانند در نتایج موتورهای کاوشگر، با رتبه مناسب پدیدار شده و همچنین در نمودار دانش «گوگل» به صورت ساختارمند، پیدانمایی معنایی داشته باشند.
از کاربردهای غیرمستقیم پژوهش حاضر، افزایش رضایت کاربران نهایی به علت افزایش ربط در نتایج جستوجو و نمایش معنادار پیشینههای فرادادهای چهارده معصوم است که هدف نهایی هر موتور کاوشگر است و با استفاده از این فرانما محقق میگردد. از صفات چهارده معصوم در بافت اطلاعاتی ایرانی- اسلامی میتوان برای ایجاد نمایه (پروفایل) کاربردی فرادادهای[2] برای توصیف و سازماندهی پیشینههای مرتبط، بهویژه در محیط الکترونیکی استفاده کرد. با توجه به ضعف پایگاههای «ویکیپدیا»، «ویکیشیعه» و «ویکیفقه» در تبیین صفات معصومان، پیشنهاد میشود به ویژه پایگاههای اسلامی «ویکیشیعه» و «ویکیفقه» با استفاده از متخصصان، صفات مرتبط با ائمه معصوم را تکمیل و از نشانهگذاری برای بهبود نمایهسازی و پیدانمایی معنایی استفاده کنند و پایگاههای گوناگون اسلامی میتوانند از این ساختار به مثابه الگوی استاندارد استفاده نمایند.
[1]. Knowledge Graph (KG).
[2]. metadata application profile.
کلیدواژهها