نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترای آینده پژوهی / سازمان مدیریت و برنامهریزی
2 عضو هیئت علمی دانشگاه بین المللی المصطفی و رنیس گروه آینده پژوهی دانشگاه طلوع مهر
3 کارشناس ارشد مهندسی آینده پژوهی
چکیده
تازه های تحقیق
در فرایند آیندهپژوهی، مهمتر از شناسایی مسائل اصلی آینده، شناسایی روابط بین آنهاست؛ زیرا این متغیرها بر یکدیگر اثرگذار بوده و هیچکدام در فضای واقعی و بیرونی مستقل و جدای از هم نیستند. این نوع نگاه به مسائل مرتبط با هر موضوع، مانند موضوع این پژوهش موجب میشود تصمیمگیران و سیاستگذاران در بخشها و حوزههای گوناگون کلنگرتر و با دید جامعتری به موضوع توجه کنند. در این پژوهش با شناسایی 150 مسئله مرتبط با اربعین و بهرهمندی از خبرگانی در حوزههای علمی و پژوهشی و اجرایی و از کشورهای گوناگون، اولویتهای این مسائل مشخص و برای 15 نمونه از بااهمیتترین مسئلهها، از روش «تحلیل ساختاری» بهمنظور شناسایی روابط بین این مسائل بهره گرفته شد. همچنین با استفاده از نمودارها و جداول به دست آمده از نرمافزار «میکمک» و استخراج عوامل اصلی، روابط بین متغیرها بررسی و در نهایت تحلیلهای گوناگونی از نوع این روابط و اثرگذاری یا اثرپذیری آنها ارائه گردید.
با استفاده از تحلیل ساختاری میتوان دریافت با تغییر اندکی در کدام متغیرها سیستم به سمتوسوی مد نظر سوق داده میشود و از این طریق امکان شناسایی عوامل کلیدی تقویتکننده یا تضعیفکننده فراهم میگردد. حتی فراتر از این مرحله، میتوان از نتایج حاصل شده به تهیه طرحهای آینده پرداخت و نیز میتوان دریافت چطور عوامل کلیدی در ارتباط با همدیگر به طرحهای ممکن و محتمل منجر میشوند یا چگونه میتوان با تغییرات اندک در سایر ویژگیهای هریک از عوامل کلیدی به شکلگیری طرحهای جدید اقدام کرد. در این پژوهش بعد از شناسایی مسائل مهم مرتبط با پدیده اربعین، اثرات متقابل این مسائل و در نهایت تأثیر متقابل مستقیم و غیرمستقیم مسائل یادشده بر روی همدیگر با استفاده از روش «تحلیل ساختاری» با نرمافزار «میکمک» به دست آمد.
با توجه به یافتههای تحقیق، مهمترین مسائل مرتبط با پدیده اربعین که دارای بیشترین میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری بر سایر مسائل هستند عبارتند از «ارتباط مفهوم زیارت با پدیده اربعین»، «تداعی مفهوم عصر ظهور برای زائر» و همچنین «ضرورت توجه به امام حسین7 و ماهیت قیام ایشان». مسائل یادشده ظرفیت تبدیلشدن به بازیگران کلیدی در پدیده اربعین را دارند و میتوان از آنها بهمنزله فرصتی مناسب برای توسعه و ترویج بیشتر اربعین بهره برد بدینروی میتوان گفت: این پژوهش مسیر علاقهمندان به موضوع اربعین و اربعینپژوهی را روشنتر کرده است و به کسانی که به هر نوعی در موضوع اربعینشناسی و مباحث مرتبط با آن در آینده در قالب پژوهش، مقاله، پایاننامه و مانند آن وارد خواهند شد کمک میکند تا مسائل اولویتدار اربعین را بهتر درک کنند و با استفاده از روابط بین این مسائل و میزان اثرگذاری یا اثرپذیری هر یک از این مسائل بر یکدیگر، زوایای بیشتری از این پدیده را در اختیار داشته و دید جامعتری نسبت به موضوع اربعین پیش روی خود داشته باشند.
کلیدواژهها