دوران حضور امامان معصوم، مقارن با احتجاجات مذهبی و ظهور جریانهای آموزشی متعددی بود که هر یک به تثبیت عقاید خود همت داشت؛ مسألهای که نیاز به آموختن مهارت مباحثه توسط شیعیان را ضرورت میبخشید؛ مهارتی که به عنوان یکی از اهداف آموزشی امامان معصوم، آموزش داده میشد. پژوهش حاضر حول پاسخ به دو پرسش سامان یافته است: 1. شیوه‌های امامان معصوم به منظور آموزش مهارت مباحثه، مبتنی بر چه مزایای آموزشی بود و در چه مواردی قابل ترسیم است؟ 2. اصول مورد نظر امامان معصوم در آموزش مهارت مباحثه شامل چه مباحثی می‌شود؟ مهارت مباحثه از طریق برگزاری جلسات بحث زیر نظارت امامان معصوم، در دو شکل گردهماییهای کوچک و جلسات دونفره، و نیز برگزاری جلسات مباحثه با اندیشهوران سایر گروهها در حضور متربیان، و دادن استقلال به متربیان برای برگزاری جلسات بحث، آموزش داده میشد که هر یک از این راهکارها، مبتنی بر مزایا و اهداف آموزشی مشخصی بود و بر اصولی تأکید داشت. روش این مقاله توصیفی ـ تحلیلی، همراه با تلفیق گزاره‌های تاریخی ـ حدیثی با مباحث آموزشی است.
قمی مشهدی، محمدبنمحمدرضا، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1368.
علم الهدی، سیدمرتضیعلیبنالحسین، أمالی المرتضی؛ غرر الفوائد و درر القلائد، تصحیح محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره: دارالفکر العربی، 1998.
عمری، علیبنمحمد، المجدی فی أنساب الطالبیین، تحقیق احمد مهدوی دامغانی و با مقدمه شهابالدین مرعشی، قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی;، 1380هـ .
ـــــــــــــــــــــــــ ، الکافی، به اهتمام محمدحسین درایتی، تحقیق مرکز بحوث دار الحدیث، قسم احیاء التراث، قم: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر، 1387.
مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1403.
فیاض، عبدالله، تاریخ التربیه عند الامامیه و اسلافهم من الشیعه بین عهدی الصادق و الطوسی، بغداد: مطبعه اسعد، 1972.
فیوضات، یحیی، مبانی برنامهریزی آموزشی، تهران: نشر ویرایش، 1373.
قرشی، باقر شریف، حیاه الامام الرضا7، قم: نشر سعیدبنجبیر، 1380.
گانیه، آر. ام؛ لسلی جی. بریگز و والتر دبلیو ویگر، اصول طراحی آموزشی، ترجمه خدیجه علی‌آبادی، تهران: دانا، 1374.
لشین، سینتیابی، جولین پولاک و چارلز ام. رایگلوث، راهبردها و فنون طراحی آموزشی، ترجمه هاشم فردانش، تهران: سمت، 1383.
مدرسی طباطبایی، سیدحسین، میراث مکتوب شیعه از سه قرن نخست هجری، ترجمه رسول جعفریان و علی قرایی، قم: نشر مورخ، 1386.
مشکور، محمدجواد، تاریخ علم کلام و فرقه‌های آن تا قرن چهارم، تهران: کتابفروشی اسلامیه، 1362.
مطهری، مرتضی، تعلیم و تربیت در اسلام، بیجا: صدرا، 1373.
مظفر، محمدحسین، الامام الصادق، قم: جامعه مدرسین، 1421.
معارف، مجید، تاریخ و علوم قرآن، تهران: نبأ، 1392.
معروف الحسنی، هاشم، سیرة الائمه الاثنا عشر، نجف: المکتبه الحیدریه، 1382ق.
مکدرموت، مارتین، اندیشه‌های کلامی شیخ مفید، ترجمه احمد آرام، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل شعبه تهران، 1363.
نفیسی، علیاکبر، فرهنگ نفیسی، تهران: خیام، بی‌تا.
Arzano, Robert J. And others, Dimensions of Thinking: A Framework for Curriculum and Instruction, Association for Supervision and Curriculum Development, Virginia: Alexandria, 1988.
Tyler. Ralph W, Basic Principles of Curriculum and Instruction, University of Chicago, 1949.
Schairo, Michael Stephan, Curriculum Theory, SAGE Publications, Inc, 2013.
)