نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد و عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی جامعه المصطفی العالمیه، قم
2 دانش پژوه دکتری جامعه المصطفی العالمیه
چکیده
تازه های تحقیق
شیعیان در طول تاریخ افغانستان، به لحاظ قومی و مذهبی در حاشیه قرار داشته و از همه امتیازات سیاسی - اجتماعی (بجز مناسبات ارباب و برده) محروم و از سپهر سیاست، اجتماع و قانون افغانستان غایب بوده‌اند. اما قانون اساسی جدید به لحاظ نظری، این حاشیه‌نشینی همیشگی را به متن رویدادها بازگردانده و از پیرامون به مرکز انتقال داده است تا بر سنت انحصارگرایی خط بطلان بکشد. ازاین‌رو، برای نخستین بار در تاریخ سیاسی و اجتماعی افغانستان، شاهد مناسبات خوب میان حکومت و گروه‌های شیعی هستیم.
به نظر می‌رسد مناسبات سیاسی و اجتماعی در دوره جدید دگرگون شده و نظام سیاسی در مقایسه با گذشته عمدتاً خواهان وفاداری سیاسی اقلیت‌های قومی مذهبی است تا راست‌کیشی مذهبی. اما به‌مثابه یک قاعده عام، می‌توان گفت که این وفاداری سیاسی باید دوسویه باشد؛ زیرا ثبات و امنیت کشور با حفظ حقوق اقلیت‌ها بهتر تأمین می‌گردد. اگر دولت به رعایت حقوق اقلیت‌ها وفادار باشد در عوض می‌تواند امیدوار باشد که گروه‌های اقلیت نیز وفاداری خود را به دولت نشان دهند و تمامیت ارضی کشور حفظ گردد؛ زیرا ثبات و رفاه عمومی کشور به نفع اقلیت‌ها نیز خواهد بود. اما در مقابل، با تداومِ نقضِ حقوق اقلیت‌ها، حکومت همچنان با بحران مشروعیت و مقبولیت مواجه خواهد بود.
گرچه در قانون اساسی جدید اصل «تساهل سیاسی» از سطح نازل (تساهل راهبردی) گذر کرده و خود را به سطح میانی (تساهل تجویزی) رسانیده، اما تا رسیدن به سطح عالی (تساهل دستوری) راه دراز و دشواری در پیش است؛ زیرا همچنان در برخی موارد شاهد اعمال سیاست تبعیض در برابر شیعیان هستیم. برای نمونه امروزه بسیاری از جوانان شیعه برای استخدام نیروی انسانی در ادارات دولتی افغانستان با مشکل تبعیض مواجه می‌شوند. بنابراین، قوای سه‌گانه نباید صرفاً به صدور برخی توصیه‌نامه‌ها بسنده کنند، بلکه باید به وظایف قانونی و اجرایی خود در خصوص رعایت حقوق شیعیان عمل نمایند. یکی از راهکارهای پیشنهادی برای حل و رفع سیاست تبعیض و نزدیک شدن به سطح عالی تساهل آن است که حکومت کمیسیونی جداگانه تشکیل دهد تا هم از سیاست اعمال تبعیض پیشگیری کند و هم موارد نقض حقوق اقلیت‌ها، به‌ویژه شیعیان را شناسایی نماید و پس از بررسی، برای رفع آن اقدام نماید.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)