TY - JOUR ID - 253997 TI - واکاوی نقش تحریف های عاشورا در بحران معنویت شیعی در دوران معاصر «با تأکید بر مقتل تذکره الشهداء» JO - فصلنامه علمی شیعه شناسی JA - SHISTU LA - fa SN - 1735-4722 AU - منتظر القائم, اصغر AU - سلیمی, هدی AU - پیرمرادیان, مصطفی AD - گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران AD - گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 19 IS - 76 SP - 119 EP - 146 KW - معنویت شیعی KW - تحریف‌ها KW - مقتل‌نگاری KW - عاشورا KW - «تذکرة الشهداء» DO - 10.22034/shistu.2022.529552.2044 N2 - معنویت به عنوان نیاز فطری و مسئله مورد توجه بشر، یکی از کارکردهای شریعت است که به زندگی انسان معنا می‌بخشد، اما اگر این معنویت از منبع و مستند اصلی‌اش دور بیفتد، یافتن پیوندی استوار بین آن و دین دشوار خواهد بود. واقعه عاشورا تبلور یک الگوی راهبردی برای احیای ارزش‌های معنوی اسلام است اما با ظهور شبه‌‏معنویت‌ها، اشاعة فرهنگ تحریف و تقابل با عقلانیت در بسیاری مقاتل پس از قرن هشتم هجری، بالاخص در دوره قاجار؛ مقتل‌نگاری به یکی از عوامل بحران‌ساز در حوزه معنویت شیعی دوران معاصر مبدّل شده است. تبدیل گفتمان عقلانی عاشورا به گفتمان اسطوره‌ای و احساسی، و رهیافت گزارش‌های غیر معتبر به مقتل‌نگاری‌ها که با فلسفه قیام کربلا متعارض می‌باشند، عزاداری سیدالشهداء7 را از اهداف اساسی خود دور نموده است، و از رهگذر سازه‌هایی نظیر اتهام غیر عقلانی بودن به تشیع، معنویت شیعی را در نشیب بحران قرار داده است. بر این اساس، در پژوهش حاضر سعی شده با روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر پژوهش کتابخانه‌ای به این پرسش پاسخ داده شود که مقاتل معاصر، بالاخص مقتل تذکرةالشهداء نگاشتة ملا حبیب‌الله کاشانی، چه تأثیری بر مقولة بحران معنویت شیعی در جهان معاصر داشته است؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد قرائت تاریخی از عاشورا، دستخوش احساسات، داستان‌سرایی‌ها و اسطوره‌پردازی‌ها شده، و فرهنگ عاشورا به صورت غیرمردمی و غیرمعتدل؛ نمود یافته است. برآیند این امر، ناکارآمدی مؤلفة الگوسازی و الگودهی نهضت عاشورا و در نتیجه، اختلال در جریان پیشرفت گفتمان شیعی با محوریت ولایت، که از رهگذر قیام عاشورا صورت می‌پذیرد، شده است. UR - https://www.shiitestudies.com/article_253997.html L1 - https://www.shiitestudies.com/article_253997_70af8de1a9573ee2dce4057aa1e9a313.pdf ER -