TY - JOUR ID - 242334 TI - گمانه‌زنی هایی در باب علل گرایش تیموریان به تشیع JO - فصلنامه علمی شیعه شناسی JA - SHISTU LA - fa SN - 1735-4722 AU - بیات, مسعود AD - استادیار تاریخ دانشگاه زنجان Y1 - 2013 PY - 2013 VL - 11 IS - 43 SP - 175 EP - 204 KW - تیموریان KW - مذهب KW - تشیع DO - N2 - حکومت تیموریان از سال 771 هجری در ماوراءالنهر آغاز شد و به مرور تا کناره‌های مدیترانه گسترش یافت. این حکومت از آغاز تا پایان، به‌لحاظ مذهبی، سنی حنفی بود. به روال حکومت‌های ترک گذشته، انتظار می‌رفت تیمور و جانشینانش نیز در حمایت از مذهب تسنن و محدود کردن تشیع بکوشند؛ ولی برخلاف این انتظار، آنان با وجود اعتقاد رسمی به مذهب تسنن، گرایش‌های شیعی از خود نشان دادند. اگرچه در طول تاریخ، پیش از تیموریان هم حکومت‌های سنی‌مذهبی بودند که به تشیع نظر مساعدی داشتند؛ ولی تیموریان در اظهار دوستی، به‌ویژه در پافشاری بر حق خلافت اهل‌بیت‰ و اظهار دشمنی با امویان، بی‌رقیب‌ترین آنها بودند. بنابراین، مقالة پیش رو درصدد است شرایط منجر به بروز این گرایش را توصیف، و علل و عوامل آن را تا جایی که مستندات تاریخی اجازه می‌دهد، ریشه‌یابی کند. در مقام فرضیه به نظر می‌رسد چهار عامل فزونی جمعیت شیعه در قلمرو تیموریان، انتخاب رویکرد اعتزالی، اعتقاد به مذهب حنفی، و گرایش به تصوف، نقش اصلی را در نگاه مثبت تیموریان به تشیع داشته‌اند؛ هرچند از تأثیر علل فرعی، همچون موقعیت جغرافیایی این حکومت (واقع شدن خراسان در قلمرو اصلی تیموریان) و ترکیب کارگزاران و نخبگان آن نیز نمی‌توان چشم پوشید. این مقاله به روش تاریخی انجام یافته است. UR - https://www.shiitestudies.com/article_242334.html L1 - https://www.shiitestudies.com/article_242334_9848f38b756ad6783221e5e51da954e3.pdf ER -