حس معنویت در فضای درونی معماری گذشته، بخصوص مساجد، کانون توجه سازندگان خوشذوق آن دوران بوده و با بهکارگیری هوشمندانه آن، این فضاها را سرشار از نور الهی کردهاند. متأسفانه در معماری مساجد دوره جدید، خلق فضا با چنین ویژگیهایی کمرنگ شده و جایگاه این ارزش قدسی، از معماری امروزی فاصله گرفته است. توجه و بازخوانی این امر مهم در معماری امروز بسیار اهمیت دارد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت پیمایشی و جامعه آماری 25 نفر از متخصصان معماری است. برای بررسی دادهها، از روش سلسله مراتبی «ANP» و برای آنالیز دادهها از نرمافزار«Super Decisions» استفاده شده است؛ همچنین اندازهگیری شدت نور در مسجد شیخلطفالله در نرمافزار «Light MeterTools» شبیهسازی و در نهایت نتایج به صورت جداول و نمودارها در پایان پژوهش ارائه میگردد. نتایج حاصله نشان میدهد که نور با شدت سیصد لوکس و رنگ فیروزهای، بیشترین تأثیر در ایجاد حس معنویت را داراست.