ORIGINAL_ARTICLE
اقتدار سیاسی و اجتماعی در رویکرد امامان شیعه؛ موضوعیت یا طریقیت؟
رخداد سقیفه پس از رحلت پیامبر، نقطه آغازی در شکلگیری مناسبات جدید قدرت سیاسی در بستر سنتی جامعه دینی آن دوره بود که علیبن ابیطالب، در آن کارزار سیاسی نادیده گرفته شد و پس از آن دیگر ائمه:در عرصه قدرت سیاسی و حکومت، بهطور مستقیم و به جز حضور امام علی و امام حسن در خلافت و امام رضا در ولایتعهدی، حضور و ظهور کمتری داشته یا اصلاً نداشتند. نوسان ورود و کناره گیری ائمه: به عرصه قدرت سیاسی، علل متعددی داشت که از جمله آنها، میتوان به حکمرانی و رفتار خشونتآمیز قدرت حاکم، رویکرد ائمه: به قدرت سیاسی و حکومت و تبیین آن در موضوعیت و طریقیتش اشاره کرد. در این بین عرصه قدرت اجتماعی برایشان باز و گسترده بود. قدرت اجتماعی، بهترین کانالی بود که ائمه: میتوانستند از آن برای تبیین درست اندیشه دینی در نظر و عمل، استفاده کنند. پژوهش حاضر در تلاش است این سؤال را که رویکرد و عملکرد ائمه: در دو عرصه قدرت سیاسی و اجتماعی چگونه بوده است و با فرضیه موضوعیت و طریقیت داشتن قدرت در دیدگاه ائمه: بررسی کند. در این زمینه، برای توضیح و تبیین بهتر پژوهش، از نظریههای جامعهشناسی سیاسی و علوم سیاسی از جمله نظریه پارسونز در زمینه قدرت سیاسی و اجتماعی، در قالب واکاوی نظری استفاده شده است.
https://www.shiitestudies.com/article_38392_435cc693543d2ad652405ed4bf199c0f.pdf
2019-02-20
7
24
قدرت سیاسی
قدرت اجتماعی
ائمه:
موضوعیت و طریقیت
اعظم
بهرامی
sohabahrami1365@gmail.com
1
دانش آموخته دکتری تاریخ اسلام دانشگاه الزهرا
LEAD_AUTHOR
آشوری، دانشنامه سیاسی، تهران: مروارید، 1373.
1
ابناثیر، عزالدین، اسدالغابه، ج3 و 4، بیروت: دارالفکر،1989.
2
ـــــــــــــــــــ ، الکامل، ج3، بیروت: دارصار، 1965.
3
ابناعثم کوفی، احمد، الفتوح، ج2 و 4، بیروت: دارالاضواء، 1991.
4
ابنسعد، محمد، الطبقات الکبری، خامسه1، بیروت: مکتبه الصدیق، 1993.
5
ابنقتیبه دینوری، ابومحمد عبداللهبنمسلم، الامامه و السیاسه، بیروت: دارالضواء، 1990.
6
ابنهشام، عبدالملک، السیرةالنبویه، ج2، بیروت: دارالمعرفه، بیتا.
7
استوارت کلگ، چارچوبهای قدرت، ترجمه مصطفی یونسی، مقدمه محمدرضا تاجیک، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1379.
8
اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، بیروت: دارالمعرفه، بیتا.
9
بخشایشی اردستانی، احمد، اصول علم سیاست، تهران: آوای نور، 1385.
10
بلاذری، احمدبنیحیی، انساب الاشراف، ج1 و 3، بیروت: دارالفکر، 1996.
11
دشتی، محمد، فرهنگ سخنان امام حسن7، ج5، قم: محدث، 1382.
12
جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، قم: انصاریان، 1380.
13
سبط ابنجوزی، یوسفبنقزاوغلی، تذکرةالخواص، نجف: مکتبه الحیدریه، 1964م.
14
سید رضی، ابوالحسن محمدبنحسن، نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم: سبط النبی،1386.
15
شریف قرشی، باقر، تحلیلی از زندگانی امام سجاد، ترجمه محمدرضا عطایی، مشهد: آستان قدس رضوی، 1372.
16
شریف قرشی، باقر، حیات الامام الحسنبنعلی، ج2، قم: دارالکتاب العلمیه، 1393.
17
شیخ مفید، محمدبنمحمدبننعمان، الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج2، ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی علمیه اسلامیه، 1346.
18
صدوق، ابیجعفر محمدبنعلی، عیون اخبار الرضا، ج2، ترجمه محمدتقی اصفهانی، تهران: علمیه اسلامیه، 1364.
19
طبرسی، احمدبنعلی، الاحتجاج، ج2، تحقیق ابراهیم البهادری، تهران: دارالاسوه للطباعه و النشر، 1416ق.
20
طبری، محمدبنجریر، تاریخ الرسل و الملوک، ج5، بیروت: دارالتراث، 1967 .
21
عضدانلو، حمید، سیاست و بنیان فلسفی اندیشه سیاسی، تهران: نشر نی، 1389.
22
فرهمندپور، فهیمه. «باور عمومی شیعیان به اصل امامت و نقش آن در توسعه اقتدار اجتماعی ائمه»، اندیشه نوین اسلامی، ش15، سال 1387.
23
گیدنز، آنتونی، سیاست جامعه و نظریه اجتماعی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی، 1378.
24
مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، بیروت: مؤسسه الوفا، 1403ق.
25
مسعودی، ابوالحسن علی، اثبات الوصیه لعلیبنابیطالب، ترجمه محمدجواد نجفی، تهران: کتابفروشی اسلامیه، 1343.
26
ملکزاده، محمد، سیره سیاسی معصومان در عصر حاکمیت، تهران: کانون اندیشه جوان، 1385.
27
نای، جوزف، قدرت نرم، ترجمه محسن روحانی، مهدی ذوالفقاری، تهران: دانشگاه امام صادق، 1387.
28
یعقوبی، احمدبنیعقوب، تاریخ الیعقوبی، ج2، بیروت: دار صار، بیتا.
29
ORIGINAL_ARTICLE
تشیع امامی در ماوراءالنهر در عهد سامانیان
به رغم آنکه تشیع، به واسطة نگاهِ متفاوت به حاکمیت جامعه اسلامی، همواره با مخالفت دستگاه خلافت مواجه بود و برخی از معتقدان بدان مذهب نیز زیر آزار و شکنجه و تعقیب قرار داشتند، در طول سدههای نخستین اسلامی، تفکر شیعی در نقاط متعددی از قلمرو اسلامی از جمله ماوراءالنهر گسترش یافت. این مقاله ضمن بازکاوی زمینهها و عوامل، چرایی و چگونگی نفوذ تشیع در ماوراءالنهر در عهد سامانیان را بررسی میکند. این مقاله، نشان میدهد که موقعیت جغرافیایی ـ فرهنگی ماوراءالنهر و تسامح مذهبی سامانیان، زمینه جذب شیعیان امامی را در طول قرن سوم فراهم آورد و در اوایل قرن چهارم، ماوراءالنهر به یکی از مهمترین کانونهای فرهنگی شیعیان امامی مبدل شد. از اواسط قرن چهارم، در نتیجة غلبة آلبویه بر بغداد و منازعات مذهبی کرامیه و ماتریدیان با شیعیان، به تدریج این کانون از رونق افتاد و شیعیان به نقاط دیگر کوچ کردند.
https://www.shiitestudies.com/article_38393_175e2a20c6f4b0d6a0fca8baef7d1167.pdf
2019-02-20
25
52
تشیع
امامیه
سامانیان
ماوراءالنهر
سمرقند
محسن
رحمتی
rahmati.mo@lu.ac.ir
1
دانشیار گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان
LEAD_AUTHOR
فهرست منابع
1
ابناثیر، عزّالدین علی، الکامل فی التاریخ، بیروت: دارصادر، 1386ق.
2
ابناسفندیار، بهاءالدین محمد بن حسن، تاریخ طبرستان، 2 جلد. تصحیح عباس اقبال، تهران: چاپخانه مجلس، 1320.
3
ابنبابویه محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، اشرف علی تحقیقه السید حسن الموسوی الخراسان؛ بیروت: دارصعب و دارالتعارف، 1401ق.
4
ابنعنبه، احمد بن علی، عمدةالطالب فی انساب آل ابیطالب، تصحیح محمد حسن آل الطالقانی، نجف: مطبعة الحیدریة، 1380ق.
5
ابنمسکویه، احمد بن محمد، تجاربالامم، تصحیح ه.ف. امدروز، بغداد: مکتبة المثنی، 1334ق.
6
6. ابنندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ترجمه و تحقیق رضا تجدّد، تهران: اساطیر، 1381.
7
7. ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، مقاتل الطالبیین، تحقیق السید احمد صقر، نجف: مؤسسة العطار لثقافیه، 1428ق.
8
استخری، ابراهیم بن محمد، المسالک والممالک، ترجمه فارسی کهن، تصحیح ایرج افشار، تهران: انتشارات علمی ـ فرهنگی، 1368.
9
اشپولر برتولد، ایران در قرون نخستین اسلامی، ج1، ترجمه عبدالجواد فلاطوری، تهران: انتشارات علمی ـ فرهنگی، 1379.
10
اشعری، علی بن اسماعیل، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلّین، ترجمه محسن مؤیدی، تهران: امیرکبیر، 1362.
11
اصفهانی، حمزة بن حسن، سنی ملوک الارض و الانبیاء، برلین: مطبعه کاویانی، 1340ق.
12
بارتولد، و.و، گزیده مقالات تحقیقی، ترجمه کریم کشاورز، تهران: امیرکبیر، 1358.
13
بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر، الفرق بین الفرق، بیروت: دارالجیل و دارالآفاق الجدیده، 1408ق.
14
بلاذری، احمد بن یحیی، فتوحالبلدان، بیروت: دار و مکتبه الهلال، 1421ق.
15
بلعمی، محمد بن محمد بن عبیدالله، تاریخنامه طبری، تصحیح محمد روشن، تهران: سروش، 1389.
16
بیهقی، ابوالحسن علی بن زید، تاریخ بیهق، تصحیح احمد بهمنیار، تهران: کتابفروشی فروغی، 1317.
17
بیهقی، ابوالحسن علی بن زید، لبابالانساب، تحقیق مهدی الرجایی، قم: مکتبة آیتالله العظمی النجفی المرعشی، 1371.
18
ثعالبی، عبدالملک بن محمد بن اسماعیل، لطائفالمعارف، تحقیق ابراهیم الابیاری و حسن کامل الصیرفی، قاهره: دارالاحیاء الکتب العربیة، 1379ق.
19
جرفادقانی، ابوالشرف ناصح بن ظفر، ترجمه تاریخ یمینی، تصحیح جعفر شعار، تهران: انتشارات علمی ـ فرهنگی، 1374.
20
جعفری، سیدحسین، تشیع در مسیر تاریخ، ترجمه محمدتقی آیتاللهی، تهران: نشر فرهنگ اسلامی، 1372.
21
دوانی، علی، مفاخر اسلام، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی ـ امیرکبیر، 1377.
22
دینوری، ابوحنیفه احمد بن داوود، الاخبار الطوال، عبدالمنعم عامر و جمالالدین شیال، قم: منشورات الرضى، 1368.
23
ذهبی، شمسالدین، سیر اعلام النبلاء، تحقیق شعیب ارنووط و دیگران، بیروت: مؤسسة الرسالة، 1403.
24
سمرقندی، محمد بن عبدالجلیل، قندیه، به کوشش ایرج افشار، تهران: مؤسسه فرهنگی جهانگیری، 1367،
25
سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، تحقیق عبدالله عمر البارودی، بیروت: دار صادر،
26
شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و نحل، ترجمه افضلالدین صدر ترکه اصفهانی، تصحیح و تحشیه سیدمحمدرضا جلالی نایینی، تهران: چاپخانه تابان، 1335.
27
طبری، محمد بن جریر، تاریخ الرسل و الملوک، چاپ عبدأعلی مهنا، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1418ق.
28
طوسى، محمد بن حسن، رجال، تحقیق جواد قیومى اصفهانى، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجامعة المدرسین، 1373.
29
طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، تصحیح و تعلیق محمدصادق آلبحرالعلوم، نجف: معهد نشریات المکتبة المرتضویه، بیتا.
30
غفرانی، علی، «تاریخ شیعه در ماوراءالنهر از سقوط سامانیان تا حملهمغول»، شیعهشناسی، سال4، ش14، ص7ـ24، سال 1385.
31
فخررازی، محمد بن عمر، الشجرةالمبارکه، تحقیق مهدی الرجایی، قم: مکتبة آیتالله العظمی المرعشی النجفی العامة، 1409ق.
32
کشّی، ابوعمرو محمد بن عمر بن عبدالعزیز، رجال الکشی، قدّم له و علّق علیه السید احمد الحسینی، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1430ق.
33
گردیزی، عبدالحی بن ضحاک، تاریخ گردیزی، تصحیح عبدالحی حبیبی، تهران: دنیای کتاب، 1363.
34
گیب، همیلتون، فتوحات مسلمانان در ماوراءالنهر، ترجمه محسن رحمتی، خرمآباد: دانشگاه لرستان، 1396.
35
مروزی، اسماعیل بن حسین، الفخری فی انساب الطالبیین، تحقیق السید مهدی الرجایی، قم: مکتبة آیتالله العظمی المرعشی النجفی العامة، 1409ق.
36
مسعودی، علی بن حسین، التنبیه و الاشراف، عنّی بتصحیحه عبدالله اسماعیل الصاوی، بیجا: یطلب من المکتبة العصریه فی بغداد، 1938.
37
مسعودی، علی بن حسین، مروجالذهب و معادن الجواهر، بیروت: الشرکة العالمیة للکتب، 1990.
38
مقدسی، احمد بن محمد، احسنالتقاسیم فی معرفةالاقالیم، تحقیق محمد مخزوم، بیروت: داراحیاء التراث العربی، 1408ق.
39
منتظرالقائم، اصغر، نقش قبایل یمنی در حمایت از اهلبیت، قم: بوستان کتاب، 1380.
40
ناجی، محمدرضا، تاریخ تمدن و فرهنگ اسلامی در قلمرو سامانیان، بیجا: مجمع علمی تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان، 1378.
41
نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، تحقیق السیدموسی الشبیری الزنجانی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1418ق.
42
نرشخی، محمد بن جعفر، تاریخ بخارا، ترجمه ابونصر قباوی، تلخیص محمد بن زفر بن عمر، تصحیح محمدتقی مدرس رضوی، تهران: توس، 1363.
43
نسفی، ابوحفص عمر بن احمد، القند فی معرفةعلماء سمرقند، تحقیق یوسف الهادی، تهران: میراث مکتوب، 1378.
44
نفیسی، سعید، تعلیقات بر تاریخ بیهقی، تهران: کتابخانه سنایی، 1332.
45
نویسنده نامعلوم، حدود العالم من المشرق الی المغرب، تصحیح منوچهر ستوده، تهران: طهوری، 1362.
46
همایی، جلالالدین، مختارینامه، تهران: علمی ـ فرهنگی، 1361.
47
یاقوت حموی، شهابالدین ابوعبدالله، معجمالبلدان، تصحیح فردیناند ووستنفلد، بیروت: دارصادر، 1409ق.
48
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل نشانههای شیعی بازتابیافته در تزیینات مکتوب و منقوش مدارس نیمآورد و چهارباغ اصفهان
پژوهش حاضر، تلاش دارد ضمن تبیین نحوه انتقال پیامهای نمادین در کتیبهها و تزیینات مدارس چهارباغ و نیمآورد، به شناخت مهمترین پیامهای بهکاررفته در گلچینی از آنها بپردازد تا زمینه پاسخ به این پرسش فراهم آید که روند انتقال پیام نمادین در کتیبهها و تزئینات منقوش مدارس چهارباغ و نیمآورد به چه صورت است و مهمترین پیامهای نمادین بازتابیافته در نمونههای مورد مطالعه چیست. این پژوهش از حیث روش، توصیفی ـ تحلیلی بوده و با رویکرد نمادشناسی به انجام رسیده است. جمعآوری اطلاعات به شیوه میدانی و کتابخانهای صورت پذیرفته و تجزیه و تحلیل یافتهها کیفی است. مختصری از نتایج پژوهش، گویای آن است که کارکرد نمادین، یکی از مهمترین وجوه فراظهری تزئینات این دو بنا بهمثابه رسانه هنری ـ تاریخی است؛ به شکلی که تعامل مذهب تشیع، مبانی اعتقادی و سیاست مذهبی بهعنوان مرجع اصلی هنرمند برای انتقال پیام در قالب رسانههای مذکور شناخته میشود و درنهایت پیامها بر اساس سیری منظم، به مخاطبان انتقال مییابد. مهمترین پیامهای نمادینی که از این رسانهها قابل دریافت است، شامل بیان فضیلت، جانشینی (خلافت)، امامت و بیان ویژگیهای برتر حضرت علی در جهت الگوسازی از شخصیت ایشان بهعنوان نماد هنر شیعی است. همچنین در بحث ترکیببندی تزئینات نیز از نمادپردازی عددی شیعه بهرهگیری شده است.
https://www.shiitestudies.com/article_38397_ae0f0aeb30d990bbb83e0b6c86d66886.pdf
2019-02-20
53
82
تزئینات معماری
کتیبه
نمادشناسی
نشانههای شیعی
مدارس عصر صفویه
مدرسه چهارباغ
مدرسه نیمآورد
مُحیالدین
آقاداوودی
m.aghadavoudi@shahed.ac.ir
1
دانشجوی دکتری دانشگاه شاهد تهران
LEAD_AUTHOR
ایمان
زکریایی کرمانی
i.zakariaee@aui.ac.ir
2
استادیار دانشگاه هنر اصفهان
AUTHOR
اشکوری، سیدصادق، اسناد موقوفات اصفهان، زیر نظر اداره کل اوقاف و امور خیریه اصفهان، قم: مجمع ذخایر اسلامی، 1387.
1
ایمانیه، مجتبی، تاریخ فرهنگ اصفهان، اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان، 1355.
2
ایمنی، عالیه، «قابلیتهای تصویری نمادها در هنر دینی»، کتاب ماه هنر، ش152، ص82-88، سال 1390.
3
بخشی استاد، موسیالرضا و رمضان رضایی، «نقش مدارس عصر صفویه در گسترش تشیع دوازدهامامی». نشریه ادیان و عرفان، سال چهل و هفتم. ش2، سال 1393.
4
بورکهارت، تیتوس، اصول و روشهای هنر مقدس، ترجمه جلال ستاری. تهران: انتشارات سروش، 1369.
5
ــــــــــــــــــــــــ ، هنر اسلامی، زبان و بیان، ترجمه مسعود رجبنیا، تهران: انتشارات سروش، 1365.
6
پوپ، آرتر آپم و فیلیس اکرمن، سیری در هنر ایران، از پیش از تاریخ تا امروز، ج3، چاپ اول. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1387.
7
ترکمنیآذر، پروین. تاریخ سیاسی شیعیان اثناعشری در ایران (از ورود مسلمانان به ایران تا تشکیل حکومت صفویه)، قم: انتشارات شیعهشناسی، 1383.
8
تشکری، فاطمه، «نمادپردازی در هنر اسلامی»، نشریه اطلاعات حکمت و معرفت، ش66، ص34-39، سال 1390.
9
تقیزاده، محمد، مبانی هنر دینی در فرهنگ اسلامی، ج1، چاپ دوم، تهران: نشر فرهنگ اسلامی، 1387.
10
جابری انصاری، حسن، تاریخ اصفهان، اصفهان: نشر مشعل، 1378.
11
حاجی قاسمی، کامبیز، گنجنامه (فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران)، ج5، تهران: دانشگاه شهید بهشتی با همکاری سازمان میراث فرهنگی، 1379.
12
دوازده امامی، مهدی و ایمان زکریایی، نماد طاووس و نقش رسانهای آن در معماری شیعی با تأکید بر مساجد عصر صفوی اصفهان، کنگره بینالمللی فرهنگ و اندیشه دینی، قم: مرکز راهبری مهندسی فرهنگی شورای فرهنگ عمومی استان بوشهر، ۱۳۹۳.
13
ریاحی، محمدحسین، «موقوفات ماندگار بانوان از اصفهان عصر صفوی»، نشریه وقف میراث جاویدان، ش71، ص143-168، سال 1389.
14
ــــــــــــــــــــــــ ، رهآورد ایام (مجموعه مقالات اصفهانشناسی)، اصفهان: سازمان فرهنگی ـ تفریحی شهرداری، 1385.
15
صالحی تبریزی، منا و لیدا بلیلان، جایگاه نمادپردازی عددی در معماری مدارس اسلامی ایران، دومین کنفرانس بینالمللی یافتههای نوین پژوهشی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری، تهران: 1395.
16
فراست، مریم، «نماد و نمود نام علی7 در هنر فلزکاری صفویه و قاجار»، کتاب ماه هنر، ص76-83، تهران: سال 1387.
17
کریمی، سعید، «نمادهای آیینی»، کتاب ماه هنر، ص112-117، تهران: مرداد و شهریور 1381.
18
کوثری، مسعود، «هنر شیعی در ایران»، نشریه جامعهشناسی هنر و ادبیات، سال سوم، ش1، سال 1390.
19
مشکوتی، نصرتالله، فهرست بناهای تاریخی و اماکن باستانی ایران، تهران: وزارت فرهنگ و هنر، 1349.
20
ملازاده، کاظم و مریم محمدی، «مدارس و بناهای مذهبی»، دائرةالمعارف بناهای تاریخی ایران در دوره اسلامی، ش5، تهران: انتشارات سوره مهر، 1381.
21
موسوی فریدنی، محمدعلی، اصفهان از نگاهی دیگر، اصفهان: نقش خورشید، 1378.
22
نصر، سیدحسین، علم و تمدن در اسلام، ترجمه احمد آرام، چاپ دوم، تهران: انتشارات خوارزمی، 1359.
23
هنرفر، لطفالله، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، چاپ دوم، اصفهان: چاپ و انتشار کتابفروشی ثقفی، 1350.
24
هولود، رناتا، اصفهان در مطالعات ایرانی، ترجمه محمدتقی فرامرزی، تهران: فرهنگستان هنر، 1385.
25
26. Pope, Arthur Upham (1994), Iranian architecture, translated by Gholam Hossein Afshar, Tehran: Cultural Publications.
26
27. Burckhardt, Titus )1986(,Islamic art, Language and speech, translated by Masoud Rajbnia Tehran: Soroush Publication.
27
ORIGINAL_ARTICLE
مقایسه و مقارنه زندگی و شخصیت امامان شیعه با زندگی و شخصیت حضرت عیسی در روایات
احادیث فراوانی در منابع روایی شیعه در مورد زندگی و آموزههای حضرت عیسی وجود دارد. بخش چشمگیری از این احادیث، به مقارنه شخصیت امامان شیعه با زندگی و شخصیت حضرت عیسی میپردازد. این مقایسه، گاه همچون مقایسه اوصیای حضرت محمد با اوصیای حضرت عیسی جنبه کلی و گاه مانند مقایسه شخصیت امام حسین با شخصیت حضرت عیسی جنبه موردی دارد. این احادیث از یک سو، نگاه مؤمنانه امامان شیعه به حضرت عیسی و آموزههای او را نشان میدهد و از سوی دیگر، تصریح میکند که حضرت عیسی به لحاظ روحی از ازل، مؤمن به ولایت امامان شیعه بوده است. این مقارنه تا آنجاست که خواننده از یک سو، احساس میکند حضرت عیسی امامی از امامان شیعه بوده است و از دیگر سو، احساس میکند که ائمه هر یک خود به تنهایی مسیحایی مستقل بودهاند. بررسی این احادیث، ما را در شناخت بهتر زندگی و شخصیت حضرت عیسی و همچنین زندگی و شخصیت ائمه یاری میکند و زمینهای مناسب برای تقریب اسلام و مسیحیت فراهم میآورد و این حقیقت را فرا یاد میآورد که انبیا و اولیا، برادران معنوی بودند و با یکدیگر سر ستیز نداشتند؛ پس مؤمنان با آنان نیز باید برادرانه تعامل کنند.
https://www.shiitestudies.com/article_38398_a8c2c0acad0ec646e47e0aa51bf56214.pdf
2019-02-20
83
96
حضرت عیسی
امامان شیعه
روایات
مقایسه
گفتوگو
غلامرضا
اکرمی
akrami1392@gmail.com
1
دانشجوی دکتری دانشگاه مازندران
LEAD_AUTHOR
سید کاظم
طباطبایی
tabatabaei@um.ac.ir
2
استاد دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
فهرست منابع
1
ابن ابیالحدید، عبدالحمید بن هبة الله، شرح نهجالبلاغه، به اهتمام محمد ابوالفضل ابراهیم، قم: مکتبة آیتالله المرعشی النجفی، 1404.
2
ابن بابویه، محمد بن علی، التوحید، ترجمه محمد قنبری، قم: انتشارات وانک، 1390.
3
ـــــــــــــــــــــــ ، امالی، ترجمه محمدحسن خورشیدی، قم: انتشارات انتخاب اول، 1389.
4
ـــــــــــــــــــــــ ، عیون الاخبار الرضا، ترجمه حمیدرضا مستفید و علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1387.
5
ـــــــــــــــــــــــ ، کمالالدین و تمام النعمة، ترجمه منصور پهلوان، قم: سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، 1391.
6
ـــــــــــــــــــــــ ، معانیالاخبار، ترجمه حمیدرضا شیخی، تهران: انتشارات ارمغان طوبی، 1392.
7
ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ترجمه امیر وکیلیان، قم: دفتر انتشارت اسلامی، 1393.
8
بارا، آنتوان، حسین در اندیشه مسیحیت، ترجمه غلامحسین انصاری، تهران: شرکت چاپ و نشر بینالملل، 1388.
9
راوندی، قطبالدین سعید بن هبة الله، قصصالانبیا، تحقیق علیرضا عرفانیان، مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی، 1409.
10
صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ترجمه محمد فریودی، قم: پیام مقدس، 1392.
11
طریحی، محمد سعید، مسیحیون و شیعه، بیروت: دارالرافدین، 2012.
12
طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ترجمه محسن عزیزی، قم: انتشارات مسجد جمکران، 1387.
13
فرات کوفی، ابوالقاسم فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات کوفی، ترجمه معصومه آعبدالله و حکیمه حاج علیاکبر، قم: انتشارات دلیل ما، 1391.
14
فیض کاشانی، مولامحسن، نوادرالاخبار، تحقیق مهدی انصاری قمی، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1375.
15
قنبری، سروش و همکاران، «همانندیهای عیسی7 و امام علی7 در سنت اسلامی»، فصلنامه الهیات تحقیقی، ش14، ص75ـ87، سال 1394.
16
کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه سیدعلی مرتضوی، قم: انتشارات سرور، 1391.
17
کوفی، حسین بن سعید، الزهد، ترجمه عبدالله صالحی، قم: انتشارات نور سجاد، 1391.
18
مازندرانی، مولامحمدصالح، شرح اصول کافی، بیروت: موسسة التاریخ العربی، 1429.
19
مجلسی، الشیخ محمدباقر، بحارالانوار، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی، 1403.
20
مفید، ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان العکبری، الاختصاص، تصحیح علیاکبر غفاری، بیروت: منشورات مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1402.
21
ـــــــــــــــــــــــ ، امالی، ترجمه عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، قم: دفتر نشر نوید اسلام، 1389.
22
22. موسوی سبزواری، سیدعبدالاعلی، مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه اهلالبیت، 1409
23
ORIGINAL_ARTICLE
خوانشی بر معانی واژگان سوگند در گفتمان علوی
استفاده از الفاظ سوگند، یکی از کهنترین شیوههای تأکید کلام است که قدمتی دیرینه در فرهنگ و زبان عربی دارد. اینگونه تأکید، به دلایل متعددی انجام میگیرد که از آن جمله میتوان به ضعیف بودن امکان تحقق موضوع، غرابت موضوع و یا منکر بودن مخاطب نسبت به آن اشاره کرد. واژگان سوگند در زبان عربی، از تعدد و تنوعی بیمانند برخوردار است. یکی از بارزترین نمونه های تعدد اسلوب قسم و تفاوتهای کاربرد آن را در کتاب بینظیر نهجالبلاغه میتوان مشاهده نمود. این پژوهش، به بررسی رابطه میان واژگان قسم، مقسمبهها و مقسمعلیههای این کتاب میپردازد تا با نشان دادن تفاوت کاربرد و موضع کاربرد هر واژه، پرده از ظرایف و زیباییهای دلالی و معنایی آن بردارد. بررسی مفهوم انواع سوگند در نهجالبلاغه، نشان میدهد که تمامی واژگان سوگند، در دلالت بر معنای تأکید مشترکند ولی در عین حال، هر یک دلالت معنایی متفاوت از آن دیگری دارد که از لحاظ مفهوم، پیوند معنایی محکمی با مقسمعلیه مؤکد دارد؛ چنانکه جایگزینی هر واژه مشابهی، کاهش بلاغت معنایی آن را موجب میشود.
https://www.shiitestudies.com/article_38400_a59cb9fa7a3a4a963d8c4ee441df1a9c.pdf
2019-02-20
97
122
نهجالبلاغه
امام علی
الفاظ سوگند
مقسمبه
مقسمعلیه
فرشته
فرضی شوب
f.farzi19@gmail.com
1
دانشگاه گلستان
LEAD_AUTHOR
زهره
قربانی مادوانی
zghorbani@atu.ac.ir
2
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبائی
AUTHOR
قرآن کریم
1
ابنفارس، معجم مقاییساللغة، چاپ اول، بیروت: دارإحیاء التراث العربی، 2001.
2
ابنکثیر، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق محمدحسین شمسالدین، چاپ اول، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1419.
3
ابنمنظور، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت: دارصادر، 1414.
4
اسماعیل بن عباد، المحیط فیاللغة، تحقیق محمدحسن آلیاسین، 1994.
5
امرؤالقیس، الدیوان، تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم، چاپ چهارم، مصر: دارالمعارف، بیتا.
6
انباری، اسرارالعربیة، دراسة و تحقیق محمدحسین شمسالدین، منشورات محمد على بیضون، چاپ اول، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1997.
7
بدرالدین أمیمة، «أسلوب القسم فی الحدیث النبوی»، مجلة جامعة دمشق، ج26، العدد الثالث و الرابع، ص47-87، سنة2010.
8
جاحظ، البیان و التبیین، تحقیق عبدالسلام هارون، القاهرة: مکتبة الخانجی، بیتا.
9
راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق صفوان عدنان داوودی، چاپ اول، بیروت: دارالعلم، 1412.
10
زمخشری، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، چاپ سوم، بیروت: دارالکتب العربی، 1407.
11
سامرائی، فاضل، معانی النحو، چاپ اول، بیجا، مؤسسة التاریخ العربی للطباعة و النشر، بیتا.
12
سیبویه، الکتاب، تحقیق عبدالسلام محمد هارون. بیجا: دار القلم، 1966.
13
سیوطی، الإتقان فی علوم القرآن، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، صیدا: المکتبة العصریة، 1987.
14
شرتونی، مبادئالعربیة، چاپ پانزدهم، تهران: انتشارات اساطیر، 1389.
15
شوکانی الیمنی، نیل الأوطار، تحقیق عصامالدین الصبابطی، چاپ اول، مصر: دارالحدیث، 1993.
16
طریحی، فخرالدین، مجمع البیان، چاپ سوم، تهران: نشر مرتضوی، 1375.
17
عون، علی ابوالقاسم، اسلوب القسم و اجتماعه مع الشرط فی رحاب القرآن الکریم، لیبیا: منشورات جامعة الفاتح، 1992.
18
فراهیدی، خلیل بن أحمد، کتاب العین، چاپ دوم، قم: انتشارات هجرت، 1410.
19
فیروزآبادی، القاموس المحیط، تحقیق مکتب تحقیق التراث فی مؤسسة الرسالة بإشراف محمد نعیم العرقسُوسی، ط الثامنة، بیروت: مؤسسة الرسالة للطباعة والنشر والتوزیع، 2005.
20
قرشی، سیدعلیاکبر، قاموس قرآن، چاپ ششم، تهران: دارالکتب الإسلامیة، 1371.
21
مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360.
22
مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی فارسی، بیتا.
23
نهجالبلاغه، تحقیق فیض الإسلام، تهران: انتشارات فقیه، 1381.
24
نهجالبلاغه، ترجمه سیدجعفر شهیدی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1371.
25
ORIGINAL_ARTICLE
جایگاه شیعیان در ساختار اجتماعی نیجریه
تجربه تبلیغ تشیع و مکتب اهلالبیت، در فضای بینالمللی، پس از انقلاب اسلامی ایران، چه به لحاظ کیفی و چه به لحاظ کمی، دچار دگرگونی بنیادینی گردید. در این میان، تجربه تشیع در نیجریه به علت رشد سریع، یگانه است که با وجود حملات مستمر طی دو دهه اخیر علیه آنها منقطع نگردید. در این سپهر، پرسش از مهمترین عوامل موفقیت تبلیغ تشیع در نیجریه، فهم چرایی کنش حرکت اسلامی و رهبر آن شیخ زاکزاکی و جایگاه فعلی شیعیان مبتنی بر ساختار سیاسی ـ اجتماعی نیجریه برای نشان دادن راهبردهای ارتقای وضعیت شیعیان از اهمیت زیادی برخوردار است. مقاله حاضر، نشان میدهد که استراتژی تبلیغ اجتماعی، عامل اصلی موفقیت تبلیغ تشیع در نیجریه بوده که توانسته ضمن ارتباط برقرار کردن آموزههای اهلبیت با مسائل جامعه نیجریه، کنش اجتماعی شیعیان را شکل دهد. این نوشتار، ضمن مطالعه قبیله به عنوان مفهوم بنیادین ساختار اجتماعی نیجریه که در ارتباط با استعمار و شکلگیری دولت مدرن، به بحرانهای عمیق اجتماعی انجامیده، نشان داده که کنش هویتجو و خودآگاه شیعه، به عنوان کنشی بحرانزا شناسایی شده است. در پایان، راهبرد بازسازی تصویر شیعه از یک جریان بحرانساز به یک جریان سازنده و بازسازی هویتی شیعیان و شکلدهی جامعه خودبنیاد شیعه در نیجریه برای برونرفت از این چالشها طرح شده که ذیل رویکرد اجتماعی تبلیغ، جامعه شیعه باید روی آموزش، مسأله فقر و مسائل بهداشتی تمرکز کند.
https://www.shiitestudies.com/article_38401_5629e4ee4916ff2f8b1e7506e3c2f418.pdf
2019-02-20
123
150
نیجریه
جامعه شیعه
تبلیغ
اجتماع
سیاست و شیعیان
علی
شیرخانی
rooz1357@gmail.com
1
دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم
LEAD_AUTHOR
سیدسعید
هاشمینسب
2
دانشجوی دکتری رشته علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم قم
AUTHOR
فهرست منابع
1
الف. فارسی
2
1. احمدی نوحدانی، سیروس، قومشناسی سیاسی افریقا، تهران: صنم، 1386.
3
2. اسپوزیتو، جان. ال.، انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن، ترجمه محسن مدیرشانهچی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران، 1382.
4
3. بخشی، احمد، «تبیین حضور شیعیان در قاره افریقا؛ با تأکید بر رهیافت ژئوپلیتیک انتقادی»، همایش ژئوپلتیک شیعه، ج2، سال 1393.
5
4. بینام، «گروگانگیریهای سریالی در افریقا»، روزنامه ابتکار، ۱۳۹۴/۰۸/۳۰، صفحه ایران و جهان، 1394.
6
5. پیشگاه هادیان، حمید و دیگران، کتاب افریقا؛ ویژه منازعات مسلحانه، تهران: ابرار معاصر تهران، 1382.
7
6. تامسون، الکس، مقدمهای بر سیاست و حکومت در افریقا، ترجمه علی گلیانی و احمد بخشی، تهران: ابرار معاصر تهران، 1386.
8
7. دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی، کتاب سبز نیجریه، تهران: وزارت امور خارجه، 1388.
9
8. رسولی، نوید، نیجریه؛ سرزمین زبانها و قومیتها، تهران: الهدی، 1385.
10
9. زاکزاکی، ابراهیم یعقوب، «مصاحبه با شیخ زاکزاکی»، مجله حضور، شماره ۵۲، بهار 1384.
11
10. ستوده، محمد، «انقلاب اسلامی ایران در روابط بینالمللی»، مجموعه مقالات همایش انقلاب اسلامی، ج2، قم: دفتر نشر معارف، 1385.
12
11. شکیبا، محمدرضا، سرزمین و مردم نیجریه، تهران: الهدی، 1387.
13
12. شهریاری، ابوالقاسم و دیگران، «بررسی بسترهای شکلگیری و رشد رادیکالیسم اسلامی در نیجریه»، فصلنامه تحقیقات سیاسی بینالمللی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، شماره هفدهم، زمستان 1392.
14
13. شیرودی، مرتضی، «انقلاب اسلامی و تجدید حیات جنبشهای معاصر»، هفتهنامه پگاه حوزه، شماره 71، سال 1381.
15
14. عرباحمدی، امیر بهرام، شیخ ابراهیم بعقوب زاکزاکی و نقش بنیادین او در شکلگیری و گسترش تشیع در نیجریه، تهران: نگارستان اندیشه، 1396.
16
15. کلهری. محسن، جامعهشناسی افریقا؛ انسان و جامعه، تهران: مرکز مطالعات فرهنگی ـ بینالمللی، 1378.
17
16. محمدی، منوچهر، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1379.
18
17. ـــــــــــــــــــــــ ، «بازتاب جهانی انقلاب اسلامی»، فصلنامه تخصصی مطالعات انقلاب اسلامی، شماره 2، پاییز 1384.
19
18. ـــــــــــــــــــــــ ، آینده نـظام بینالملل و سیاست خارجی جـمهوری اسـلامی ایران، تهران: وزارت امور خارجه، 1386.
20
19. مزروعی، رجبعلی، «مسیحیت در نیجریه»، کیهان فرهنگی، شماره 45، آذر 1366.
21
20. مؤسسه حیدر نیجریه، تشیع در نیجریه، ترجمه: جمال اشرفی، ثبت دبیرخانه پژوهشگاه 2266، پژوهشکده مطالعات منطقهای، پاییز 1393.
22
21. میرزایی. نجفعلی، من مولفات الشیخ عثمان بن فودی؛ قائد النهضه السلامیه الجهادیه الکبری فی القاره الافریقیه، نیجیریا ـ کانو: معهد اهلبیت للدراسات و العلوم الاسلامیه و مؤسسه دار الثقلین الثقافیه، 1418.
23
22. هاشمینسب، سیدسعید، «ورود اسلام به افریقا؛ بازخوانی سیاسی - اجتماعی»، فصلنامه پژوهشهای منطقهای، سال اول، شماره 9، پاییز 1392.
24
23. هیسکت، مروین، گسترش اسلام در غرب افریقا، ترجمه احمد نمایی و محمدتقی اکبری، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1369.
25
ب. انگلیسی
26
1. Abimbola Adesoji, (2010) "The Boko Haram Uprising and Islamic Revivalism in Nigeria", Africa specturam, Vol.45, No.2.
27
2. Adagba Ogpaga & Ugwu Sam Chijioke & Okechukwo Innocet, (2012) “Activities of Boko Haram and Insecurity Question in Nigera” Arabian Journal of Business And Management Review (OMAN Chapter), Vol.1, No.9.
28
3. Ember. Melvin and carol r. ember (2001 c) countries and their ultures, macmillan reference USA.
29
4. Khadijat, Rashid (2003) "K.Ethnicity and Subnationalism in Nigeria: Movement for a Mid-West State", in African Studeis Reviwes, Vol.46, No.2.
30
ج. سایتها و خبرگزاریها
31
1. ابنا، «تظاهرات خونین روز جهانی قدس در نیجریه/ شهادت راهپیمایان از جمله سه فرزند رهبر شیعی نیجریه»، خبرگزاری ابنا، 1393، کد خبر626836، به آدرس:
32
http://fa.abna24.com/service/africa/archive/2014/07/26/626836/story.html
33
2. صالح، عبدالله، «سیاست خارجی نیجریه در جهان اسلام، گفتوگو با عبدالله صالح، پژوهشگر نیجریهای»، پایگاه پژوهشی مؤسسه آیندهپژوهی جهان اسلام، منتشر شده در 03/01/1394، به آدرس:
34
http://www.iiwfs.com/islam-world/islam-world-interviews/
35
3. قنادباشی، جعفر، «جریانها و گروههای حامی بوکوحرام در نیجریه»، مؤسسه آیندهپژوهی جهان اسلام، منتشر شده در 08/09/1393، به آدرس:
36
http://www.iiwfs.com/islam-world/islam-world-notes-and-papers/
37
4. موذن، ابراهیم، «تشیع در نیجریه»، خبرگزاری ابنا، 1388، کد 168370، به آدرس:
38
http://fa.abna24.com/special-issue/archive/2009/06/16/168370/story.html
39