%0 Journal Article %T تطوّر مفهوم رکن رابع یا شیعه کامل در فرقة شیخیه %J فصلنامه علمی شیعه شناسی %I موسسه شیعه شناسی %Z 1735-4722 %A محمدی, مسلم %A محمدی, محمد %D 2013 %\ 09/23/2013 %V 11 %N 43 %P 235-260 %! تطوّر مفهوم رکن رابع یا شیعه کامل در فرقة شیخیه %K فرقة شیخیه %K رکن رابع %K شیخ‌احمد احسایی %K حاج محمدکریم‌خان کرمانی %K شیخیه کرمان %K شیخیه آذربایجان %R %X فرقة شیخیه در کنار توحید، نبوت و امامت، رکن رابع را یکی از اصول چهارگانة دین به شمار می‌آورد. مقصود از رکن رابع در این فرقه آن است که در میان شیعیان، همواره شیعة کاملی وجود دارد که واسطة فیض میان امام عصر (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف) و مردم است. شیخ‌احمد احسایی، بنیان‌گذار و نخستین نظریه‌پرداز این فرقه، در چند فراز از سخنانش، به لزوم وجود فردی به‌عنوان رابط بین امام و خلق اشاره می‌کند؛ اما برخلاف ادعای شیخیه که معتقدند واژة رکن رابع در زمان شیخ‌احمد طرح و ارائه شده است، در سخنان او چیزی با این عنوان دیده نمی‌شود. در این پژوهش خواهد آمد که حاج محمدکریم‌خان کرمانی، رهبر شیخیة کرمان، از مدافعان اصلی و حتی از مؤسسان اصل مجعول «رکن رابع» به شمار می‌آید. از این‌رو، در آثار وی بیش از دیگران از این مسئله دفاع شده است. در مقابل آن، فرقة شیخیة آذربایجان است که از مخالفان جدی این نگرش به شمار می‌آیند. قابل توجه آنکه در برخی منابع شیخیه از دو عنوان نجبا و نقبا به‌جای واژة رکن رابع استفاده شده که از نظر معنا مترادف و هم‌معنایند. در پایان، از چند زاویه به نقد و تحلیل این بدعت پرداخته خواهد شد؛ هم از این جهت که در میان گرایش‌ها و انشعابات فرقة شیخیه، در این‌باره اختلافات اساسی وجود دارد، و هم از این زاویه که ایرادات متعددی بر هویت معرفتی آن وارد است. %U https://www.shiitestudies.com/article_242362_4149ee11ebcd8d03c7af3be1b30ec37d.pdf